Jak zatrzymać laktację? Koniec etapu karmienia piersią

Odstawienie od piersi powoli rozpoczyna się, kiedy dziecko zaczyna przyjmować inne pokarmy i płyny niż mleko matki, a kończy na ostatnim karmieniu piersią. Odstawienie od piersi jest procesem. Istnieje kilka skutecznych metod na zatrzymanie laktacji. Jaki sposób byłby najlepszy dla danej mamy, może podpowiedzieć położna lub doradca laktacyjny. Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na odstawienie dziecka od piersi. To kwestia bardzo indywidualna i zależy od wielu czynników. Przy wyborze sposobu hamowania laktacji powinno kierować się dobrem zarówno dziecka jak i matki.

Przeczytaj: Jak długo karmić piersią?

Kiedy może być wskazane zatrzymanie laktacji?

Odstawienie od piersi może być decyzją matki, decyzją dziecka, decyzją wspólną, może być też wymuszone nieprzewidzianą sytuacją jak choroba, przyjmowanie leków, hospitalizacja czy konieczność wyjazdu.

Wyróżniamy trzy sposoby odstawienia dziecka od piersi:

• odstawienie częściowe;
• odstawienie nagłe;
• odstawienie planowane.

Dziecko powinno być karmione wyłącznie piersią przez około 6 miesięcy życia.
Pod osłoną karmienia piersią należy wprowadzać pokarmy uzupełniające
i kontynuować karmienie piersią aż do momentu odstawienia dziecka od piersi. Żaden z autorytetów medycznych nie stawia granicy dla karmienia naturalnego. Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) zaleca karmić do 1. roku życia lub dłużej. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca kontynuację karmienia piersią
do ukończenia drugiego roku życia lub dłużej. Natomiast Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) – tak długo jak życzy sobie tego mama i dziecko.

Jeśli kobieta chce zakończyć karmienie piersią, warto by skonsultowała się
z położną, doradcą laktacyjnym lub lekarzem. Specjalista doradzi jaki sposób odstawienia będzie najlepszy dla danej matki i dziecka oraz pokieruje kobietę
w tym procesie.

Zatrzymanie laktacji przy odstawieniu dziecka od piersi – czy jest konieczne?

Nie zawsze konieczne jest hamowanie laktacji lekami, ziołami czy jakimikolwiek innymi sposobami. Zależy to od sposobu odstawienia dziecka od piersi. Po leki hamujące laktację najczęściej sięga się w przypadku odstawienia nagłego, sporadycznie przy odstawieniu częściowym i praktycznie nigdy przy odstawieniu planowanym, które jest spokojne i wydłużone. W momencie, kiedy matka decyduje się na łagodne odstawienie dziecka od piersi i karmi coraz rzadziej, piersi mają szansę na to, by przywyknąć do zmniejszonej produkcji. Laktacja hamuje wtedy naturalnie, mleka tworzy się coraz mniej, bo zapotrzebowanie na nie spada.
Na każdym etapie laktacji (zarówno w czasie rozkręcania laktacji jak i w czasie hamowania laktacji) warto pamiętać, że produkcja pokarmu działa na zasadzie popytu i podaży. Im większy popyt, czyli im częściej i dłużej dziecko ssie pierś, tym więcej mleka się tworzy. Natomiast im rzadziej dziecko jest przy piersi i im krótsze
są karmienia, tym bardziej spada produkcja pokarmu, piersi dostają sygnał, że nie jest potrzebna tak duża ilość mleka i hamują wytwarzanie pokarmu.

Sprawdź również: Regularne karmienie o stałych porach. Czy warto?

Jak zatrzymać laktację – sposoby farmakologiczne

Jeśli nie ma innej możliwości hamowania laktacji, sposoby domowe, naturalne,
są nieskuteczne albo nieakceptowalne przez kobietę, stosuje się farmakologiczne hamowanie laktacji. Szczególnie w przypadku nagłego odstawienia od piersi, może (ale nie musi) zaistnieć potrzeba przyjmowania leków hamujących laktację, które pobudzają receptory dopaminowe w układzie pozapiramidowym i podwzgórzowym. Leki te hamują wytwarzanie i wydzielania prolaktyny, a zmniejszenie stężenia tego hormonu w organizmie przyczynia się do zahamowania laktacji. Receptę na leki hamujące laktację przepisuje lekarz i podaje wtedy rozpiskę co do ich stosowania.

Farmakologia stosowna w laktacji:

• Bromergon (bromokrypytna) – lek rzadko już na świecie stosowany, ponieważ u 60% do 80% kobiet wywołuje działania niepożądane takie jak: objawy neurologiczne, spadki ciśnienia, stany depresyjne.
• Dostinex (kabergolina) – lek częściej stosowany z racji mniejszej ilości działań niepożądanych. Działania niepożądane występują u ok 14% kobiet i są to głównie: nadciśnienie ortostatyczne i senność.

Jak zatrzymać laktację domowymi sposobami?

Domowe sposoby na zatrzymanie laktacji są skuteczne, bezpieczne i bardziej naturalne. Powoli przyzwyczajają dziecko i matkę do mniejszej ilości karmień oraz
do mniejszej ilości mleka. Można je stosować w większości przypadków i zawsze warto je rozważyć ze względu na zdrowie matki i brak obciążenia organizmu farmakoterapią. Decyzję należy rozważyć w konsultacji z położną, doradcą laktacyjnym lub lekarzem. Domowe sposoby na zatrzymanie laktacji powinny być pierwszym wyborem, natomiast sposoby farmakologiczne powinny być ostatecznością.

Domowe sposoby na zatrzymanie laktacji:

• zmniejszanie ilości karmień;
• skrócenie czasu karmienia;
• w przypadku dolegliwości piersi (przepełnienie) odciąganie pokarmu tylko do uczucia ulgi;
• zimne okłady na piersi pomiędzy karmieniami;
• picie naparu z szałwii.

Jak naturalnie i zdrowo wyciszyć laktację?

Najbardziej naturalną metodą wyciszania laktacji jest odstawienie dziecka od piersi sposobem planowanym. Sposób planowany nie grozi problemami z piersiami oraz pozwala matce i dziecku, odnaleźć się w nowej sytuacji. To taki sposób „małych kroczków”. Polega on na opuszczaniu, rezygnowaniu z jednego karmienia piersią, raz na dwa, trzy lub więcej dni. Sposób ten najlepiej by matka dostosowała do siebie, dziecka i reakcji piersi na odstawienie. W naturalnym wyciszaniu laktacji proces zanikania mleka trwa zwykle od kilki dni do kilku tygodni.

Łagodnemu wyciszeniu laktacji sprzyja również wydłużanie przerw pomiędzy karmieniami, czy skracanie czasu karmienia. Zazwyczaj na odstawienie planowane decydują się kobiety karmiące starsze dzieci, ale oczywiście jest to sposób odstawienia, który może być też z powodzeniem stosowany u mniejszych dzieci.

W przypadku odstawiania od piersi dziecka powyżej 1. roku czy 2. roku życia bardzo pomocna jest rozmowa, tłumaczenie i ustalenie z dzieckiem, jak będą wyglądały karmienia. Można tłumaczyć dziecku, że np. w nocy mleczka nie będzie, piersi śpią, mleko będzie rano, że w ciągu dnia nie pijemy mleka, będzie możliwość picia mleka na wieczór, do snu (w zależności, z których karmień matka chce zejść najpierw).

Rezygnację z poszczególnych karmień najlepiej zacząć od tych „mniej ważnych” karmień. Są to te karmienia, z których rezygnacja nie spotkają się z bardzo emocjonalną reakcją dziecka. Można w momencie, kiedy dziecko prosi o pierś, proponować wodę, sok, posiłek, szczególnie atrakcyjne posiłki wpływają na powodzenie tego przedsięwzięcia. Im mniej karmień tym mniej mleka się tworzy, aż do całkowitego zaniku laktacji.

Szałwia na wyciszenie laktacji

Jednym z domowych sposobów wspomagających hamowanie laktacji jest picie naparu z szałwii. Gdy piersi nadmiernie się przepełniają, nie są w stanie wytrzymać dłuższych przerw w karmieniu, włączamy przyjmowanie naparu z szałwii 3 razy dziennie, pół szklanki. Naparu z szałwii można używać wtedy również do przemywania brodawek, ponieważ działa przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i ma działanie ściągające.

Bibliografia:

• M. Nehring-Gugulska, Warto karmić piersią. I co dalej?
• N. Mohrbacher, K. Kendall-Tackett, Karmienie piersią siedem naturalnych praw, Agora SA, Warszawa 2018
• M. Nehring-Gugulska, M. Żukowska-Rubik, A. Pietkiewicz, Karmienie piersią w teorii i praktyce, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
• I. May Gaskin, Karmienie piersią, Wyd. CoJaNaTo Warszawa 2012