Jadłospis rocznego dziecka

Zdrowa dieta małego dziecka to jeden z kluczowych elementów jego optymalnego wzrostu i rozwoju. W okresie 1000 pierwszych dni życia nadal kształtują się preferencje smakowe i nawyki żywieniowe maluszka, które wpływają na jego obecne i przyszłe zdrowie. Dieta rocznego dziecka z dnia na dzień staje się bogatsza w nowe produkty. To moment, w którym maluch zaczyna interesować się tym, co jedzą rodzice. Kształtuje swoje preferencje żywieniowe i jest  ciekawy kulinarnego świata. Rozszerzając menu rocznego dziecka masz już więcej możliwości niż dotychczas. Lista dań i produktów, które może jeść Twoja pociecha wydłuża się. Ponadto potrzeby żywieniowe Juniora są większe, zwłaszcza jego zapotrzebowanie energetyczne. U rocznego dziecka wynosi ono 83 kcal na 1 kg masy ciała na dobę [1]. 

• Chociaż menu rocznego dziecka wciąż jest inne niż jego rodziców, zasady komponowania posiłków w diecie Juniora są takie same. Najważniejsze z nich to:
• Regularność spożywania posiłków pod względem częstości i pory dnia. Jadłospis dziecka po ukończeniu 1. roku życia powinien uwzględniać  4-5 posiłków w ciągu dnia:3 podstawowych (śniadanie, obiad i kolacja) i 1-2 uzupełniających (drugie śniadanie i/lub podwieczorek) [2]. 
• Dbanie o urozmaicenie posiłków, czyli podawanie dziecku produktów ze wszystkich grup produktów żywnościowych. W jadłospisie Twojej pociechy powinno znajdować się 5 grup produktów żywnościowych: produkty białkowe (mleko i produkty mlecznych, mięso, ryby, drób i jaja), produkty zbożowe, tłuszcze, warzywa oraz owoce [3]. 
• Przyzwyczajanie dziecka do picia wody. To ona powinna stanowić główny napój w diecie maluszka. Wybierają niskozmineralizowaną wodę (o zawartości składników infernalnych do 500 mg/L) oraz niskosodową. Przyzwyczajanie dziecka w 1 r.ż. do picia wody zamiast soków czy słodzonych napojów wspiera zapobieganie wystąpienia otyłości [4]. 
• W diecie mogą znaleźć się soki owocowe 100%, jednak ich maksymalna ilość wynosi  120 ml dziennie. Należy pamiętać, że ilość ta stanowi ok. połowę dziennej zalecanej porcji owoców i produktów owocowych) [5].
• Podczas planowania posiłków warto wziąć pod uwagę indywidualne potrzeby Twojego dziecka. Młody organizm nie jest w pełni gotowy na wszystkie pozycje z menu dla dorosłych.  Dalej obowiązuje zasada pojedynczego wprowadzania do diety nowych posiłków i obserwowania reakcji dziecka. Pamiętaj, że 2. rok życia dziecka może wiązać się z tzw. buntem, zwłaszcza w obszarze jedzenia. Nie poddawaj się podczas rozszerzania menu Twojego dziecka, nawet gdy bywa ono uparte. Niekiedy potrzeba kilku prób podania nowego produktu, zanim dziecko zaakceptuje jego smak.
• Staraj się nie dokarmiać dziecka między głównymi posiłkami. Pamiętaj o zapewnieniu mu trzech pełnowartościowych posiłków: śniadania, obiadu i kolacji oraz dwóch zdrowych przekąsek, czyli drugiego śniadań i podwieczorku. Najzdrowszymi przekąskami są świeże owoce (np. pomarańcza, banan, jabłko) czy ugotowane warzywa (np. brokuły, kalafior, marchew, cukinia, dynia). Unikaj podawania dziecku słodyczy, słodkich napojów i przetworzonej żywności – to tzw. puste kalorie, czyli produkty, niewnoszące wielu wartości do diety Twojego maluszka. Dodatkowo sprzyjają rozwinięciu się nieprawidłowych preferencji żywieniowych, a w konsekwencji możliwości wystąpienia nadwagi czy otyłości w kolejnych latach.
• Bardzo aktywne i ruchliwe dzieci mogą mieć większe zapotrzebowanie kaloryczne oraz zwiększone zapotrzebowanie na płyny. Pamiętają także o ich uzupełnianiu w upalne dni i gdy maluch ma gorączkę.  Jeśli masz wątpliwości jak prawidłowo żywić Juniora – skontaktuj się z wykwalifikowanym dietetykiem.

Tak jak wspomniano wyżej, o dobrze zbilansowanej diecie juniora możemy mówić, gdy składniki dostarczane maluchowi w pożywieniu pochodzą z wszystkich 5 zalecanych grup produktów spożywczych, a więc:

• produktów zbożowych,
• warzyw,
• produktów białkowych,
• owoców,
• tłuszczów.

Powinny one być dostarczane dziecku w odpowiednich ilościach w ramach 3-4 posiłków głównych i 1-2 uzupełniających. Dzięki prawidłowej organizacji posiłków zapewnisz maluchowi odpowiednią porcję energii na cały dzień.

Przyjmując, że junior powinien otrzymywać dziennie 5 posiłków, zgodnie z talerzem żywieniowym w śniadaniu dla rocznego dziecka powinny się koniecznie znaleźć produkty zbożowe, takie jak: pieczywo, kasze, ryż, makaron; warzywa i produkty białkowe: mleko, produkty mleczne, mięso, sery, jaja. Przykładowym posiłkiem mogą być zatem: płatki owsiane na mleku z owocami, kanapka z pieczonym mięskiem i warzywami na pieczywie graham czy zupa mleczna z domowymi kluseczkami.

Warto, byś pamiętała, że po ukończeniu 1. roku życia, a nawet w 2. i 3. roku życia nadal może być kontynuowane karmienie piersią, jeśli życzy sobie tego mama i dziecko. Jeśli z różnych względów nie karmisz malucha piersią, możesz podawać mu mleko modyfikowane dla Juniora, które dostarcza dziecku potrzebnych witamin i składników mineralnych, a dodatkowo dzięki zawartości wapnia i witaminy D może wspomagać realizację dziennego zapotrzebowania na te potrzebne składniki. Na bazie tego mleka modyfikowanego wzbogaconego w witaminy i składniki mineralne możesz także przygotowywać menu na śniadanie dla dziecka: kasze i płatki gotowane na mleku czy kawa zbożowa i kakao z mlekiem.

W układaniu menu na śniadanie dla rocznego dziecka pomocny może okazać się modelowy talerz żywieniowy:

Stosując się do wskazówek opracowanego przez ekspertów Talerzyka Żywieniowego, w tym rekomendowanych ilości porcji poszczególnych produktów, łatwiej odpowiesz na wyjątkowe zapotrzebowanie małego organizmu na składniki odżywcze niezbędne w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju. Porcje powinny być dopasowane do wieku dziecka i uwzględniać jego apetyt oraz preferencje smakowe. Pamiętaj, że zbyt duże porcje mogą zniechęcać do jedzenia lub sprzyjać rozwojowi nadwagi. Dziecko powinno móc spożyć posiłek samodzielnie przy pomocy sztućców, dlatego unikaj długich makaronów, za dużych cząstek warzyw w surówkach lub za dużych kawałków mięsa, z którymi dziecko może sobie nie poradzić. 

Roczne dziecko nie jest małą wersją rodziców, a jego brzuszek wciąż ma wyjątkowe wymagania. Mały organizm jest mniej odporny na zanieczyszczenia i dodatki chemiczne w pokarmach i napojach, niż organizm dorosłego. Dlatego posiłki w jadłospisie rocznego dziecka - podobnie jak w okresie całych 1000 pierwszych dni życia - powinny odpowiadać na szczególne wymagania dotyczące bezpieczeństwa żywności. Dotyczy to wszystkich produktów mlecznych, zbożowych, warzyw, owoców i mięs. Również tłuszcze stosowane w diecie rocznego dziecka powinny być najwyższej jakości.

Dla małych dzieci szczególnie zalecane są dania gotowane na parze, a także gotowane tradycyjnie: pieczone i duszone. Przy potrawach smażonych rekomendowane jest smażenie bez tłuszczu lub w niewielkiej jego ilości, nie częściej niż 1-2 razy w tygodniu. Niewskazane są potrawy smażone w głębokim tłuszczu.

Estetyczna kompozycja na talerzu budzi zainteresowanie dziecka i pobudza apetyt, zachęcając do zjedzenia całego posiłku (a w nim składników odżywczych niezbędnych dla rozwoju!). Dlatego warto zwrócić uwagę na odpowiedni dobór produktów pod względem kolorów, smaków, zapachów i konsystencji, szczególnie w jednym posiłku.

Roczne dziecko wciąż doskonali umiejętność żucia i gryzienia. Dlatego stopień rozdrobnienia składników posiłku powinien być dostosowany do wieku i umiejętności malucha. Należy jednak unikać zbytniego rozdrabniania dań, papkowatej konsystencji czy zbyt częstego podawania gładko zmiksowanych potraw. Konsystencja posiłków powinna bowiem wspierać rozwój umiejętności gryzienia i żucia. Roczne dziecko może jeść już posiłki o dowolnej konsystencji [6]. 

Potrawy nie mogą być zbyt gorące, ponieważ dziecko może się poparzyć. Jeśli przy tym nastąpi zachłyśnięcie pokarmem, a dziecko zakrztusi się lub przestraszy, jego niechęć do jedzenia może trwać bardzo długo, prowadząc do zaburzeń odżywiania.

Posiłki dla rocznego dziecka powinny być przygotowywane  bez użycia soli, a walory smakowe potraw można polepszyć, używając odpowiednich dla malucha przypraw korzennych lub ziołowych. Z gotowych mieszanek przypraw wybieraj te naturalne, które zostały przygotowane na bazie suszonych ziół, bez soli i wzmacniaczy smaku.

Aby dowiedzieć się więcej o żywieniu juniora, skontaktuj się z naszymi ekspertkami!

Przygotowując posiłki, korzystaj w pierwszej kolejności ze świeżych produktów sezonowych, pamiętając o ich jakości. W okresie zimowym można zastąpić świeże warzywa i owoce tymi dostępnymi w słoiczkach (spełniającymi surowe normy bezpieczeństwa żywności dla niemowląt) lub produktami mrożonymi.

Powierzchnia skóry dzieci jest proporcjonalnie większa, niż u dorosłych, w wyniku czego szybciej tracą płyny. Woda odpowiedniej jakości jest bardzo ważnym elementem w codziennym jadłospisie rocznego dziecka.

Tagi: śniadanie dla dziecka, śniadanie dla rocznego dziecka, dieta juniora,

^{[1,2, 3] Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie Norm Żywienia opracowanych przez Grupę Ekspertów w 2020 roku. Opracowanie merytoryczne H. Weker et al.}

^{[4,5,6] Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Hanna Szajewska i wsp., Standardy Medyczne/Pediatria, 2021, t. 18, 805-822.}