Kalendarz badań w ciąży: kiedy i jakie badania w ciąży trzeba zrobić?

Każda kobieta w trakcie ciąży powinna przejść szereg badań sprawdzający stan zdrowia jej oraz dziecka. Badania w ciąży są bardzo ważne, ponieważ pozwalają na wykrycie zaburzeń, które mogą zaszkodzić przyszłej mamie lub jej nienarodzonemu dziecku. To jakie badania należy wykonać w czasie ciąży określa Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej. Sprawdź, jak wygląda kalendarz badań w ciąży, kiedy i jakie badania trzeba wykonać.

Co znajdziesz w tym artykule:

1.Badania w ciąży – po co się je wykonuje?
2.Usg genetyczne – czym jest?
3.Usg połówkowe – badanie połówkowe w ciąży
4.Test obciążenia glukozą w ciąży (tzw. krzywa cukrzycowa w ciąży)
5.Kalendarz badań w ciąży

Badania w ciąży – po co się je wykonuje?

Badania wykonywane w ciąży mają poważne uzasadnienie medyczne. Dzięki regularnym badaniom zmniejsza się ryzyko wystąpienia groźnych powikłań dla mamy i jej dziecka. Lekarze są w stanie wykryć nieprawidłowości, odchylenia od normy na bardzo wczesnym etapie i wdrożyć odpowiednie leczenie. Badania w trakcie ciąży wiążą się ze zmniejszeniem ilości zgonów kobiet ciężarnych, zmniejszeniem umieralności okołoporodowej kobiet rodzących jak i dzieci oraz ze zmniejszeniem ilości porodów przedwczesnych.

Kobieta w ciąży powinna zgłaszać się do specjalisty prowadzącego ciążę co 3-4 tygodnie w I i w II trymestrze. W III trymestrze ciąży częstotliwość konsultacji zwykle wzrasta.

Badania w ciąży, które są wykonywane regularnie to:

badanie ogólne i badanie ginekologiczne,
badania krwi,
badanie moczu,
pomiar masy ciała,
pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
badanie ultrasonograficzne (USG).

Usg genetyczne – czym jest?

USG genetyczne to badanie ultrasonograficzne, wykonywane jest pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży. USG genetyczne przeprowadza się w pozycji leżącej, przy pomocy sondy transwaginalnej, badanie jest nieinwazyjne, bezbolesne i nie wymaga żadnego szczególnego przygotowania ze strony ciężarnej. Jest to bardzo ważne badanie usg, ponieważ ocenia ryzyko wystąpienia najczęstszych wad genetycznych, takich jak: zespół Downa, zespół Edwardsa czy zespół Patau. Podczas badania lekarz dokonuje całościowej oceny rozwijającego się płodu co umożliwia wczesne wykrycie wad wrodzonych takich jak np. wady serca, wady kończyn, cewy nerwowej oraz wady genetyczne.

W czasie badania wykonuje się pomiar przezierności fałdu karkowego, ocenia kość nosową oraz określa wiek ciąży na podstawie długości płodu a także ocenia ruchy płodu.

Przeczytaj: Najczęstsze dolegliwości ciążowe w I trymestrze ciąży

Usg połówkowe – badanie połówkowe w ciąży

USG połówkowe jest badanie ultrasonograficznym wykonywanym jak sama nazwa wskazuje,
w połowie ciąży. USG połówkowe oraz USG genetyczne to dwa najważniejsze badania USG w czasie ciąży. Rekomendowany czas na przeprowadzenie badana USG połówkowego to przedział od 18. do 22. tygodnia ciąży. A dokładniej 18. tygodniem +0 dni, a 22. tygodniem + 6 dni.

Większość lekarzy wykonujących połówkowe badanie usg, woli oceniać płód pomiędzy 20. a 22. tygodniem ciąży, tłumacząc, że wówczas dziecko jest większe niż w 18. tygodniu ciąży, gdzie niekiedy wystąpić mogą pewne trudności w ocenie.

Badanie jest tak ważne, ponieważ ocenia się podczas niego całą anatomię, czyli budowę ciała dziecka – „od stóp do głów” oraz wykonuje wiele ważnych pomiarów. Dzięki badaniu usg można wykryć wady wrodzone płodu.

Pomiary wykonywane podczas badania połówkowego:

wymiar dwuciemieniowy – czyli szerokość główki płodu,
obwód główki płodu,
szerokość móżdżka,
zbiornik wielki mózgu oraz róg tylny komory bocznej mózgu,
fałd karkowy,
obwód brzuszka płodu,
długość kości udowej płodu,
długość kości ramiennej płodu,

Dzięki tym pomiarom można oszacować masę płodu.

Ocena budowy ciała płodu podczas USG połówkowego:

Ocena głowy – ocena budowy twarzy, ewentualnych rozszczepów, ocena tego, czy profil płodu wygląda prawidłowo, ocena budowy struktur mózgowia – czy są symetryczne i prawidłowo wykształcone, czy jest prawidłowa ilość płynu mózgowo – rdzeniowego
Ocena budowy szyi – czynie ma wola tarczycowego, czy nie ma obrzęku karku.
Ocena klatki piersiowej – ocena budowy serca, sprawdzenie czy nie ma wad anatomicznych, sprawdzenie funkcji zastawek.
Ocena budowy płuc.
Ocena jamy brzusznej – budowa i wielkość żołądka, ocena budowy nerek oraz pęcherza moczowego.
Ocena budowy pępowiny i pępka.
Ocena narządów rodnych.
Ocena kończyn górnych i dolnych.
Ocena kręgosłupa.
Ocena markerów wad genetycznych

Test obciążenia glukozą w ciąży (tzw. krzywa cukrzycowa w ciąży)

Doustny test obciążenia glukozą, inaczej krzywą cukrową (75 g OGTT) wykonuje się każdej ciężarnej kobiecie zwykle pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży. Test ten ma na celu wczesne wykrycie ewentualnej cukrzycy u kobiety, co jest niezwykle istotne dla zdrowia mamy i dziecka. Test polega na pobraniu pierwszej próbki krwi, na podstawie której oznaczony zostaje wyjściowy poziom cukru u ciężarnej. W następnej kolejności kobieta przyjmuje roztwór z 75g glukozy i 300ml wody. Roztwór należy pić powoli i niestety dla wielu ciężarnych bywa to nieprzyjemne, gdyż roztwór jest bardzo, bardzo słodki. Po wypiciu należy odczekać 60 minut do pobrania kolejnej próbki krwi oraz 120 minut (od wypicia roztworu) do pobrania ostatniej próbki krwi. Wyniki poziomu cukru z każdej próbki nanosi się na wykres i tak powstaje tzw. krzywa cukrowa.

Badanie wykonuje się przesiewowo, czyli u każdej ciężarnej, a nie tylko wówczas, gdy u kobiety występują już objawy sugerujące cukrzycę.

Jeśli jednak wszystko jest w porządku, lekarz przeprowadza badanie 75 g OGTT i na podstawie wyników przedstawia diagnozę jak poniżej:

Cukrzyca ciążowa jest diagnozowana, gdy chociaż jeden z poniższych warunków jest spełniony

glikemia na czczo 5,1-6,9 mmol/l (92-125 mg/dl);
glikemia po 1 godzinie ≥10 mmol/l (180 mg/dl);
glikemia po 2 godzinach ≥8,5-11 mmol/l (153-199 mg/dl).