Badanie GBS to wymaz z pochwy, który ma wykazać, czy w organizmie przyszłej mamy obecne są paciorkowce grupy B (z angielskiego Group B Streptococcus). Test wykonuje się u kobiet ciężarnych po to, aby określić ewentualne ryzyko przejścia infekcji na noworodka podczas porodu – bez względu na to, czy dziecko przyjdzie na świat naturalnie, czy przez cięcie cesarskie. Jak wygląda badanie GBS? Czy obecność tych bakterii niesie za sobą niebezpieczeństwo dla mamy i dziecka? Wyjaśniamy.
Co znajdziesz w tym artykule:
Badanie GBS w ciąży – czym jest?
Badanie GBS to test mający na celu wykrycie paciorkowców grupy B w pochwie przyszłej mamy. Wedle zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego należy je wykonać u ciężarnych między 35. a 37. tygodniem ciąży. Istnieje bowiem ryzyko, że podczas porodu bakterie te zostaną przeniesione na niemowlę, co może przynieść groźne skutki dla zdrowia noworodka. Na podstawie wyników badania GBS lekarze mogą zaplanować i wdrożyć odpowiedni plan leczenia, a w efekcie zmniejszyć ryzyko ewentualnego zakażenia dziecka.
Paciorkowce grupy B to bakterie, które występują w przewodzie pokarmowym. Ze względu na to, że jego końcowy odcinek sąsiaduje z drogami rodnymi i układem moczowym, istnieje prawdopodobieństwo, że bakterie tego rodzaju mogą migrować do pochwy lub cewki moczowej. Szacuje się, że aż 10-30% kobiet nieświadomie jest nosicielkami GBS[1], a kobiety ciężarne – ze względu na warunki panujące w ich drogach rodnych – znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka zarażenia się tymi paciorkowcami. Te drobnoustroje bytują i namnażają się w organizmie człowieka i zazwyczaj nie powodują żadnych objawów chorobowych, dlatego tak duże znaczenie w ich wykryciu mają badania. Badanie GBS należy przeprowadzić w trakcie ciąży bez względu na to, czy planowane jest cięcie cesarskie, czy noworodek przyjdzie na świat naturalnie. Nie ma konieczności wprowadzania natychmiastowego leczenia GBS, ponieważ te drobnoustroje szybko się namnażają. Kluczowe jest jednak, aby w czasie akcji porodowej mama i niemowlę mieli ochronę w postaci antybiotyku.
Jak przygotować się do badania GBS w trakcie ciąży?
Do pobrania wymazu z pochwy w celu wykonania badania GBS nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Jednak aby wynik był miarodajny, przyszła mama musi pamiętać o kilku zasadach. 3 dni przed testem należy unikać współżycia, a badanie najlepiej zaplanować w godzinach porannych. W dniu sprawdzenia obecności GBS kobieta nie powinna stosować żeli do higieny intymnej ani silnie odkażających mydeł, ponieważ mogą one zaburzyć naturalną florę bakteryjną pochwy. Na wyniki badania mogą również wpływać niektóre przyjmowane leki. Jeśli w ostatnim czasie kobieta przyjmowała antybiotyk, najlepiej, aby po jego odstawieniu, a przed pobraniem materiału odczekać 7 dni. Jeśli lekarz zarekomenduje pobranie wymazu z cewki moczowej, minimum 3 godziny przed testem należy powstrzymać oddawanie moczu.
Jak wygląda badanie GBS w ciąży?
Badanie na obecność paciorkowców grupy B wykonuje się w gabinecie lekarskim – ciężarna leży na fotelu ginekologicznym. Wykonując test personel medyczny – położna lub ginekolog – korzysta z cienkiego patyczka zakończonego wacikiem, czyli z tzw. wymazówki. Za jego pomocą jest możliwe zebranie odpowiedniej ilości materiału z dolnej części pochwy i/lub odbytu do analizy. Podczas testu wziernik nie jest potrzebny, ponieważ wystarczy powierzchowne zebranie materiału z krocza.
Pozyskany materiał trafia do probówki lub bezpośrednio na szkiełko. Odpowiednio zabezpieczona próbka jest wysyłana do laboratorium. Rezultatu badania można się spodziewać już po kilku dniach. Przyszła mama powinna dołączyć wynik takiego badania do pozostałych dokumentów z okresu ciąży, które będą niezbędne do porodu.
Jeśli wynik testu GBS okaże się pozytywny, to znaczy, że przyszła mama ma potwierdzoną obecność paciorkowców grupy B. Aby sprawdzić, na jakie antybiotyki bakteria reaguje – jeśli kobieta w ciąży nie może być leczona penicyliną – lekarz zaleci wykonanie antybiogramu. Jest to niezbędne, ponieważ penicylina jest środkiem, który jest najczęściej stosowany do zmniejszenia ryzyka zakażenia okołoporodowego tym drobnoustrojem. Jeśli nie ma przeciwskazań do podania ciężarnej penicyliny, podczas porodu kobieta otrzymuje ją w formie kroplówki. Ciężarna, która ma potwierdzone nosicielstwo GBS, zaraz po porodzie wraz z niemowlęciem pozostaje pod baczną obserwacją personelu medycznego.
Inne mamy polecają artykuły
Ile kosztuje badanie GBS?
Koszt wymazu z przedsionka pochwy w kierunku obecności paciorkowców grupy B jest uwarunkowany m.in. miejscowością, w której chce się zrealizować badanie. Cena za taki test u ciężarnych waha się w granicach 50 zł.
Badanie GBS w ciąży – czy jest obowiązkowe?
Wymaz GBS nie jest badaniem obligatoryjnym, ale jest zalecany przez lekarzy, ponieważ podczas akcji porodowej u ponad połowy ciężarnych będących nosicielkami GBS, u których nie zastosowano leczenia, dochodzi do zarażenia niemowlęcia. Ale to nie wszystko – dziecko może zarazić się GBS, będąc jeszcze w brzuchu mamy, np. poprzez zachłyśnięcie się zainfekowanym płynem owodniowym. Jeżeli przyszła mama nie wykona badania przesiewowego lub jego wynik nie jest znany, zostaje włączona śródporodowa profilaktyka antybiotykowa, której w przypadku ujemnego wyniku można uniknąć. Zakażenie się GBS jest dla dziecka szczególnie niebezpieczne, ponieważ nie ma ono jeszcze w pełni rozwiniętego układu odpornościowego. Infekcja u niemowlęcia może doprowadzić do zapalenia płuc, opon mózgowych, zainfekowania układu moczowego i oddechowego czy nawet do posocznicy. U ciężarnej mogą wystąpić natomiast choroby układu moczowo-płciowego, infekcja błony śluzowej macicy, zapalenia jamy macicy po porodzie oraz gorączka. Właśnie dlatego tak ważne jest wykonanie tego nieinwazyjnego i bezbolesnego badania w ciąży – dla zdrowia przyszłej mamy i maluszka, który wkrótce pojawi się na świecie.