- BebiKlub »
- Akademia Zdrowego Brzuszka »
- Maluch po 1. roku życia »
- Rozwój psychomotoryczny dziecka po 1. roku życia – jak go stymulować? Poznaj praktyczne wskazówki!
Rozwój psychomotoryczny dziecka po 1. roku życia – jak go stymulować? Poznaj praktyczne wskazówki!
Rozwój psychiczny i fizyczny w pierwszych 12 miesiącach życia niemowlęcia przebiega bardzo intensywnie. Noworodek komunikuje swoje potrzeby poprzez płacz. Roczne dziecko potrafi już dać znać rodzicom, co mu doskwiera. Dotyk, spojrzenia, uśmiechy i gesty to niewerbalne sposoby porozumiewania się z rodzicami. Rosnąc, dzieci zmieniają swoją zdolność do kontaktu z otoczeniem. Rozwijają się ich umiejętności oraz układy i narządy. Przykładowo mózg rocznego dziecka waży już ok. 1 kg! Czyli prawie tyle, co mózg osoby dorosłej.
Dowiedz się, jak powinien wyglądać rozwój dziecka po 1. urodzinach i jak go wspierać
Co się zmienia w rozwoju rocznego dziecka?
12-miesięczne dziecko waży już około 9-10 kilogramów i mierzy w granicach 75 centymetrów. Roczniak wciąż intensywnie się rozwija, chociaż proces jego wzrostu i przyrostu masy ciała nie będzie już tak szybki jak w pierwszym roku życia. Nie ma w tym jednak nic niepokojącego – okres po 1. urodzinach to czas, w którym obserwuje się skoki rozwojowe związane z nabywaniem nowych umiejętności. Następuje szybki rozwój poznawczy i ruchowy dziecka.
Jak wesprzeć juniora w prawidłowym rozwoju psychomotorycznym?
Dziecko w drugim roku życia rośnie wolniej, jednak jest silnie skupione na odkrywaniu swoich nowych umiejętności oraz na bodźcach ze świata zewnętrznego. Jest też coraz bardziej samodzielne. Potrafi samodzielnie się przemieszczać i wypowiadać pierwsze słowa, a także powoli uczy się posługiwania przedmiotami zgodnie z ich przeznaczeniem. Zaczyna zauważać schematy działania, które umożliwiają mu podejmowanie działań ukierunkowanych na cel, np. uchwycenie przedmiotu znajdującego się poza zasięgiem ręki. Roczniaka warto angażować w różne aktywności, które będą wspierały dojrzewanie jego mózgu i prawidłowy rozwój zdolności umysłowych, takich jak myślenie, koncentracja, pamięć, kojarzenie i postrzeganie. Pokazuj mu obrazki, książeczki, tłumacz, do czego służą różne przedmioty, otwieraj dziecko na kontakty międzyludzkie i otaczający je świat.
Jak wygląda rozwój fizyczny roczniaka?
Czas po 1. urodzinach to okres doskonalenia umiejętności, które udało się zdobyć
Maluch coraz częściej staje i samodzielnie (lub z pomocą rodzica) próbuje przejść kilkanaście kroków. Podczas pokonywania przeszkód wciąż silnie chwyta się różnych przedmiotów. Dążąc do pełnego usamodzielnienia, jego uścisk stopniowo słabnie.
Charakterystyczne dla 12-miesięcznego dziecka jest wskazywanie wszystkiego palcem.
To znak, że udoskonaliło ono kontrolę nad ruchami precyzyjnymi oraz potrafi rozpoznawać przedmioty lub osoby. To sposób komunikacji z otoczeniem, dzięki któremu dziecko okazuje swoje zainteresowanie, potrzeby i chce pozyskać uwagę rodziców. Ważne, aby rodzice tłumaczyli maluchowi nazwy wskazywanych przez niego przedmiotów – wspiera to rozwój języka.
Podnoszenie i układanie przedmiotów
W drugim roku życia dziecko potrafi coraz precyzyjniej podnosić przedmioty i układać je jedne na drugich.
W tym wieku maluch sprawnie radzi sobie również z przewracaniem kartek, coraz lepiej posługuje się łyżeczką i pije z kubeczka (najczęściej za pomocą słomki). Posiada także umiejętność skupienia uwagi na 5-10 minut (np. na zabawie, słuchaniu rodzica czy ćwiczeniu umiejętności przemieszczania).
Własne doświadczenie
Roczne dziecko najwięcej uczy się poprzez własne doświadczenia.
Nieporadność w niektórych sytuacjach, np. przewracanie się, uderzenie się, wylanie napoju czy upuszczenie przedmiotu, pozwala mu lepiej zrozumieć konsekwencje swoich działań.
Czy wiesz, że…
…roczniak nie potrafi jeszcze bawić się z innymi maluchami?
W tym wieku dopiero następuje kształtowanie tej umiejętności. Wspólna zabawa rozpoczyna się od spoglądania na siebie i naśladowania swoich zachowań. Maluch nie rozumie także pojęć „twoje” i „moje”, przez co podczas interakcji z innymi dziećmi mogą zdarzać się nieporozumienia, np. jeśli dzieci mają ochotę bawić się tą samą zabawką. Roczniak może popychać inne dzieci czy ich dotykać. To zupełnie naturalnie! Traktuje rówieśników podobnie jak inne przedmioty, jest ich ciekawy. Warto mimo tych drobnych trudności dbać o kontakty z rówieśnikami. To cenne doświadczenie dla rozwoju społecznego.
Roczniak coraz lepiej rozumie otaczający go świat – w jaki sposób to przejawia?
- Uczy się sortować przedmioty czy zabawki.
- Zauważa, kiedy rodzice są z czegoś zadowoleni. Często powtarza różne czynności, by cieszyć się z otrzymywanych pochwał i uwagi ze strony bliskich osób.
- Rozumie krótkie prośby, np. „daj rączkę” czy „podaj klocek”.
- Rozpoznaje emocje wyrażane przez opiekunów: radość, strach, smutek czy gniew.
- Dużo radości daje mu identyfikacja dźwięków oraz ich naśladowanie.
- Jest przyzwyczajony do rytmu dnia. Zna codzienne rytuały oraz zwyczaje, takie jak witanie i żegnanie się z bliskimi.
Okres po 1. roku życia to również czas doskonalenia mowy – dziecko potrafi już wypowiadać ze zrozumieniem pierwsze słowa, takie jak „mama” i „tata”. Często mówi również słowo „nie”, kręcąc przy tym głową, aby dać do zrozumienia, że z czymś się nie zgadza i pokazać swoją niezależność.
Roczne dziecko bacznie obserwuje swoich rodziców. Są oni dla niego wskazówką, co może robić, a czego nie. Chętnie z nimi współpracuje, wykonując te czynności, które sprawiają mu radość.
Jak wspierać rozwój dziecka między pierwszym a drugim rokiem życia?
Wspieranie rozwoju psychofizycznego to jedno z najważniejszych zadań, przed jakim stoją rodzice. Należy przy tym pamiętać, że każdy maluszek rozwija się we własnym tempie. Właśnie dlatego informacje i tabelki dotyczące postępów rozwojowych zamieszczane w różnego rodzaju poradnikach warto traktować orientacyjnie. Najistotniejsze nie jest to, czy dziecko nauczy się chodzić miesiąc wcześniej, czy później, ale wspólnie spędzony czas z rodzicem, bez poganiania. Co więc możesz zrobić, aby pomóc dziecku prawidłowo się rozwijać?
Kontakt z rodzicami
Kluczowy w tym okresie jest bliski kontakt z rodzicami, którzy obdarzą dziecko uwagą i zapewnią mu wspólną zabawę. Bo to właśnie od mamy, taty i innych członków rodziny najmłodsi czerpią najwięcej – przykład idzie z góry.
Zabawa z rowiesnikami
Warto wprowadzać dziecko w życie towarzyskie, aby mogło stopniowo oswoić się z nowymi osobami, mając przy tym wsparcie najbliższych. Dobrym pomysłem jest zabieranie go na place zabaw, pikniki z innymi rodzicami czy warsztaty organizowane dla dzieci w tym wieku. Dzięki takim inicjatywom maluch zdobędzie wiedzę, jak zachowywać się w obecności innych i bawić się z rówieśnikami.
Samodzielność
Choć wykonywanie przez dziecko pewnych czynności nie jest jeszcze perfekcyjne, rodzice powinni pozwalać mu samodzielnie jeść, pić czy wspierać chęci dziecka do pomocy, np. przy ubieraniu się. Po 1. urodzinach intensywny rozwój sprawia, że roczniak szybko staje się coraz bardziej samodzielny. Chce robić to, co jego rodzice lub rodzeństwo.
Koncentracja
Ponieważ maluch potrafi skupiać swoją uwagę przez kilka minut, warto wzmacniać u niego rozwój koncentracji. Możesz to robić poprzez zabawę w chowanego (bliżej 2. roku życia), a wcześniej poprzez ukrywanie przedmiotów, wspólne układanie odpowiednich do wieku puzzli czy malowanie kredkami stożkowymi od 1. roku życia.
Rozmowa
Roczne dziecko naprawdę dużo rozumie, dlatego rozmawiaj z nim. Opiekunowie powinni wypowiadać słowa wyraźnie i tworzyć proste, zrozumiałe zdania. Dzieci przyswajają nowe słowa – między 14. a 24. miesiącem życia potrafią wypowiedzieć pierwszą wypowiedź złożoną z kilku słów. . Rozwój słownictwa stymuluje także czytanie książeczek przeznaczonych dla dzieci w tym wieku. Warto przeznaczać na to ok. 20 minut dziennie. Pamiętaj jednak, aby dostosować długość czytania do zainteresowania dziecka. Jeśli po 5 minutach maluch zajmie się czymś innym, warto odłożyć lekturę i wrócić do niej za jakiś czas.
Rozwój wyobraźni
Rodzice powinni pobudzać wyobraźnię malucha, tworząc ciekawe i inspirujące środowisko rozwoju.
- Zabieraj dziecko w nowe miejsca oraz zachęcaj do kreatywnych zabaw – również tych z wykorzystaniem przedmiotów codziennego użytku.
- Dobrym pomysłem jest stworzenie maluchowi ścieżki sensorycznej, czyli toru przeszkód wykonanego z różnego rodzaju faktur (np. szorstkich, gładkich czy z wypustkami) i podłoża (twardego, miękkiego), które pobudzą jego zmysły. Ścieżkę sensoryczną z powodzeniem można wykonać samodzielnie, wykorzystując do tego kartony, koce, watę, groch, makaron czy folię bąbelkową. Dostarczane przez nią bodźce mają pozytywny wpływ na sprawność ruchową, wzrokową, a także pomagają pobudzać do pracy mięśnie stóp.
- Wpływaj na wyobraźnię dziecka, pozwalając mu na bliski kontakt z naturą. Zabieraj malucha na piesze lub rowerowe wycieczki do lasu, parku czy ogrodu.
Praca domowa
Małe dzieci są bardzo ciekawe otaczającego ich świata i bardzo często chcą robić to samo, co ich rodzice. Aby je w tym wspierać, warto zatem angażować najmłodszych w prace domowe – sprzątanie, gotowanie czy przesadzanie roślin. Pomocne przy tej okazji okażą się przeznaczone specjalnie dla tej grupy wiekowej przedmioty, np. dziecięce zestawy do pieczenia, mini miotła czy kolorowy asortyment dla małego ogrodnika. Sposób wykonania prac przez dziecko niekoniecznie będzie zgodny z pomysłem rodzica. Zdobywanie nowych umiejętności to proces, ale też świetna zabawa. Warto uzbroić się w cierpliwość i pozwolić dziecku na naukę samodzielności.
Pierwsze kroki
Jeśli maluch wciąż raczkuje, nie zmuszaj go do stawiania pierwszych kroków. Umiejętność chodzenia dziecko może opanować nawet w 18. miesiącu życia.
Aktywność fizyczna
Ruch to bardzo ważny element, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju psychomotorycznego dziecka. Dlatego pamiętaj, aby zapewnić maluchowi odpowiednią dawkę aktywności fizycznej.
Dobry przykład
Najmłodsi to baczni obserwatorzy, dlatego rodzice powinni być dla nich przykładem. Warto więc przekazywać właściwe wzorce i zasady, jakie panują w domu podczas różnych okoliczności.
Prawidłowe żywienie ma znaczenie
Dla prawidłowego rozwoju dziecko po 1. roku życia potrzebuje nie tylko stymulacji umysłowo-ruchowej, ale także właściwie zbilansowanej diety. Takiej, która dostarczy mu odpowiednie składniki odżywcze (w tym witaminy i składniki mineralne). Prawidłowo zbilansowana dieta odpowiada na potrzeby małego organizmu w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju oraz wspiera kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych na przyszłość.
Pamiętaj!
W organizmie dziecka zmiany rozwojowe przebiegają dynamicznie, a jego aktywność fizyczna jest bardzo duża, dlatego zapotrzebowanie roczniaka na niektóre składniki odżywcze (w przeliczeniu na kilogram masy ciała) jest znacznie wyższe niż u osoby dorosłej. Na przykład organizm rocznego dziecka potrzebuje nawet 6 razy więcej witaminy D, 4 razy więcej wapnia, żelaza i jodu oraz 3 razy więcej witaminy A i C niż jego rodzice (w przeliczeniu na kilogram masy ciała)¹.
¹W przeliczeniu na kg masy ciała zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020.
Odkryj ważne składniki odżywcze dla prawidłowego rozwoju Twojego Juniora!
Po 1-wszym roku życia dziecko aktywnie odkrywa świat i wciąż intensywnie się rozwija. Dlatego jego zapotrzebowanie na składniki odżywcze jest dużo wyższe niż u dorosłego¹. Mały brzuszek potrzebuje aż 6x więcej witaminy D i 4x więcej wapnia i żelaza niż Ty²! Dowiedz się, dlaczego aż tyle i jak zmieścić tak wiele w tak małym brzuszku.
¹ w przeliczeniu na kg masy ciała
²przeliczeniu na kilogram masy ciała zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M.Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020
Czy wiesz, że…
…nie tylko wielkość porcji decyduje o zbilansowanej diecie, ale również właściwe skomponowany jadłospis oparty o różne grupy produktów?
Eksperci zalecają, aby każdego dnia podawać małemu dziecku 3 porcje mleka i produktów mlecznych². Warto rozważyć wybór odżywczej formuły na bazie mleka dla dzieci powyżej 1. roku życia wzbogaconej w witaminy i składniki mineralne. Przykładowo dwa kubki formuły na bazie mleka dziennie pomagają pokryć zapotrzebowanie rocznego dziecka na m.in. 71% zalecanego zapotrzebowania na wapń i jod³.
Jak właściwie komponować jadłospis roczniaka, aby zaspokoić jego wysokie zapotrzebowanie na składniki odżywcze? Dowiedz się więcej z artykułu.
²Weker H. Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie norm i zaleceń żywieniowych, Instytut Matki i Dziecka, 2020.
³Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020.
Pytanie 1 z 6
Encyklopedia Zdrowego Brzuszka
Unikalny leksykon, dzięki któremu żadne hasło związane z brzuszkiem nie będzie już stanowiło dla Ciebie tajemnicy.
Poznaj Encyklopedię
1000 pierwszych dni to okres intensywnego rozwoju Twojego maluszka. W tym czasie intensywnie rozwija się i dojrzewa również jego układ pokarmowy.. Dlatego Bebiko Junior NUTRIflor Expert ma formuły dopasowane do potrzeb małego brzuszka na danym etapie rozwoju:
Poznaj produkty Bebiko Junior
Powyżej 1. roku życia
