Wielu Rodziców małych dzieci zastanawia się czy ich pociechy rozwijają się prawidłowo? Należy pamiętać, że rozwój każdego dziecka przebiega indywidualnie, co oznacza, że występowanie danej umiejętności może występować w różnym czasie u każdego dziecka, przykładowo jeden dwulatek może posługiwać się zdaniami, mówić wyraźnie, podczas gdy inny będzie mówił pojedyncze słowa.
Jak wygląda rozwój fizyczny dziecka po 2. roku życia?
Dziecko w tym wieku staje się coraz sprawniejsze i zwinniejsze. Dwulatek posiada umiejętności z zakresu tzw. motoryki dużej i małej.
Najważniejsze umiejętności z zakresu motoryki dużej, które powinien nabyć dwulatek:
- Samodzielnie chodzi.
- Chodząc potrafi ciągnąć za sobą zabawkę, nieść dużą zabawkę lub kilka zabawek naraz.
- Potrafi schylić się, podnieść coś z podłogi, wstać nie podtrzymując się niczego.
- Potrafi chodzić tyłem.
- Biega i skacze.
- Staje na palcach.
- Potrafi kopać i rzucać piłkę.
- Wchodzi i schodzi po schodach trzymając się poręczy.
- Na 3 kołowym rowerku odpycha się nogami.
- Potrafi otworzyć drzwi zamknięte na klamkę.
Najważniejsze umiejętności z zakresu motoryki małej:
- Potrafi bazgrać na papierze.
- Potrafi przewrócić pudełko do góry dnem, by wysypać jego zawartość.
- Buduje wieże z dwóch lub więcej klocków.
Dwulatek nabywa również licznych umiejętności z zakresu realizacji swoich potrzeb fizjologicznych:
- Lepiej panuje nad swoją fizjologią.
- Sporo dzieci uczy się w tym wieku korzystać z nocnika.
- Trzyma i pije samodzielnie z kubeczka.
- Potrafi jeść łyżeczką.
W wieku 2 lat należy zwrócić uwagę na dalsze prawidłowe kształtowanie nawyków żywieniowych. Z jednej strony należy mieć na uwadze, że dieta 2-letniego dziecka musi być skonstruowana odpowiednio do wieku. Najważniejsza jest świadomość, że dwuletnie dziecko to nie mały dorosły, a jego potrzeby są nadal szczególne i dieta powinna być dostosowana do potrzeb rosnącego organizmu. Z drugiej strony należy uwzględnić, że apetyt w tym wieku jest zmienny, a dzieci oczekują, że pozwolimy im na samodzielne jedzenie i picie. Jednocześnie zaczynają mieć wyrobioną opinię na temat, jakie rzeczy im smakują, a jakie nie. Do tych wszystkich zmian należy się dostosować. Dziecko nadal powinno jeść 5-6 małych posiłków w ciągu dnia. Jedzenie powinno być podzielona na niewielkie porcje, łatwe do wzięcia w paluszki bądź na łyżeczkę. Warto zadbać, żeby dania były kolorowe, różnorodne smakowo i wizualnie. Należy unikać niektórych zachowań związanych ze spożywaniem przez dziecko posiłków takich jak zgoda na jedzenie przed telewizorem czy w trakcie zabawy, zmuszanie dziecka do jedzenia, brak regularności w podawaniu posiłków czy wykorzystywanie jedzenia do nagradzania lub karania.
Jaki jest rozwój intelektualny oraz społeczno-emocjonalny dwuletniego dziecka, czyli co powinien umieć dwulatek?
W tym wieku rozwój intelektualny i społeczno-emocjonalny dziecka jest bardzo intensywny. Dziecko staje się coraz bardziej samodzielne. Często jest „małym indywidualistą” i ma „swoje zdanie”.
Co zatem potrafi nasz dwulatek?
- Mówi szereg pojedynczych słów.
- Buduje zdania z dwóch wyrazów – np. daj pić, co to?
- Powtarza słowa wysłuchane w rozmowie.
- Zawołany po imieniu, odwraca główkę w stronę skąd pochodził głos i patrzy na wołającego.
- Prawidłowo pokazuje przedmioty słysząc ich nazwy.
- Rozpoznaje nazwy znajomych osób, przedmiotów i części ciała.
- Macha rączką i mówi „papa”.
- Wypełnia proste polecenia.
- Porozumiewa się z wykorzystaniem ciała, przedmiotów i prostych słów.
- Znajduje przedmioty ukryte (np. zabawkę ukrytą pod trzema kocykami).
- Umie wykonać najprostsze prace domowe.
- Potrafi zdjąć z siebie dowolną część garderoby.
- Zaczyna bawić się w udawanie.
- Naśladuje zachowanie innych.
- Rozpoznaje siebie na zdjęciach.
- Chętniej bawi się z innymi dziećmi, nawiązuje relacje z rówieśnikami.
- Ucieka, np. na spacerze, by zobaczyć z bliska coś, co go zaintrygowało, mimo tego kontroluje odległość, bo boi się rozstania.
- Boi się rozstania, przy czym narasta to około 18 miesiąca życia, a powoli wygasa, gdy dziecko zbliża się do drugich urodzin.
- Zaczyna być nieposłuszny, pojawia się niegrzeczne zachowanie.
- Denerwuje się, gdy coś mu nie wychodzi.
Co powinno rodziców niepokoić Rodziców w rozwoju dwulatka?
Bywa, że Rodzice obserwują u dziecka nietypowe zachowania, odbiegające od normy w tym wieku lub dziecko nie nabywa adekwatnych do wieku umiejętności.
Jakie zachowania powinny budzić niepokój Rodziców u dwuletniego dziecka?
- Dziecko odbiega istotnie od rówieśników w zakresie sprawności fizycznej oraz posiadanych umiejętności ruchowych.
- Po kilku miesiącach chodzenia nie nauczyło się prawidłowego stawiana stóp: pięta – palec albo chodzi wyłącznie na palcach.
- Dziecko nie mówi przynajmniej 2-3 słów, bez rekompensowania sobie braku mowy, choćby za pomocą gestów.
- W wieku dwóch lat nie naśladuje działań ani słów innych osób, nie jest w stanie wykonać najprostszych poleceń, nie umie pchać przed sobą zabawki na kółkach.
- Nie zna przeznaczenia najprostszych sprzętów domowego użytku.
- Dziecko unika kontaktu wzrokowego, nie reaguje na imię, mimo, że słyszy.
- Unika kontaktu fizycznego, nie zawsze pozwala się przytulić, pocałować, nie odwzajemnia pieszczot.
- Woli bawić się samo w określony przez siebie sposób. Czasami wręcz złości się, gdy chcemy pobawić się wraz z nim, preferuje samotne zabawy.
- Prezentuje skłonność do spożywania monotonnej, wybiórczej diety; bywa, że spożywa pokarmy w określonym kolorze, kształcie czy temperaturze.
Jeżeli jakieś zachowania niepokoją Rodziców, nie warto czekać, aż same znikną albo dziecko „z nich wyrośnie”. Problem może się pogłębiać i nawarstwiać. Wczesne wykrycie szeroko rozumianych zaburzeń rozwoju i emocji i podjęcie działań terapeutycznych zwiększa szanse na wyrównanie deficytów rozwojowych, szanse na prawidłowe funkcjonowanie dziecka.
Czy rozwój po 2. roku życia przebiega inaczej dziewczynki, a inaczej u chłopca?
Rozwój dziecka jest charakterystyczny dla określonego wieku, ale nie zależy od płci. Niemniej jednak w tym wieku kształtuje się seksualność dziecka. Małe dzieci bacznie obserwują rodziców, a nieco później kierują swoją uwagę na rodzica swojej płci. Na bazie tych obserwacji tworzą sobie obraz tego, co to znaczy być dziewczynką/chłopcem i jakie zachowania są typowe dla danej płci.
Czy należy w jakiś sposób przyspieszyć rozwój dziecka?
Rozwój dziecka należy aktywnie wspierać, ale nie należy go przyspieszać. Dziecko rozwija się w swoim, indywidualnym tempie, a rolą Rodzica jest obserwacja dziecka i zwracanie uwagi, czy nabywa umiejętności charakterystycznych dla danego wieku.
Jak wspierać prawidłowy rozwój dwuletniego dziecka (rady dla rodziców)?
Drugi rok życia to niezwykle interesujący, intensywny i trudny moment w rozwoju dziecka. Jakie działania można podejmować, aby brać czynny udział w rozwoju dziecka?
- Dbanie o rozwój ruchowy malucha, aktywny udział w zabawach ruchowych w domu i na świeżym powietrzu.
- Zachęcanie do podejmowania przez dziecko nowych aktywności.
- Wspieranie dziecka w jego eksperymentowaniu i zachęcanie do samodzielności.
- Czytanie książeczek.
- Wspólne zabawy: malowanie, rysowanie, zabawy masą solną, śpiewanie, taniec, gra na prostych instrumentach.
- Odgrywanie scenek z udziałem zabawek.
- Wspólne oglądanie książeczek z dużymi kolorowymi rysunkami i zadawanie pytań, co widać na obrazkach.
- Angażowanie dziecka do pomocy w prostych domowych zajęciach, takich jak wycieranie kurzu czy wkładanie prania do pralki.
- Mówienie do dziecka i rozwijanie jego zdań.
- Tłumaczenie istoty zjawisk (burza, duży cień) czy działania urządzeń (odkurzacz, pralka), które budzą w dziecku strach.
- Spokojne, ale stanowcze stawianie granic w chwilach buntu czy złości.