Mleko kluczowe w diecie dziecka po 1. roku życia. Jakie wybrać? Poznaj aktualne zalecenia ekspertów.

Zalecenia żywieniowe dla małych dzieci to zbiór zasad i rekomendacji ekspertów, które – na podstawie oceny średniego zapotrzebowania najmłodszych na składniki odżywcze oraz wyników najnowszych badań – są na bieżąco aktualizowane. To dla rodziców swojego rodzaju drogowskaz, który pomaga komponować prawidłowo zbilansowaną dietę dziecka. Ponieważ kluczowe miejsce w codziennym jadłospisie roczniaka (i starszych dzieci) powinno zajmować mleko, przedstawiamy aktualne zalecenia dotyczące roli mleka w żywieniu dziecka po 1. roku życia.

Prowadzone na bieżąco badania, które oceniają sposób żywienia i stan odżywienia polskich dzieci, a także stanowiska najważniejszych polskich i światowych towarzystw naukowych oraz organizacji to podstawy wytycznych, które z myślą o najmłodszych są systematycznie opracowywane przez ekspertów. W tym roku ukazało się nowe Stanowisko Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka Polskiej Akademii Nauk w sprawie zasad żywienia dzieci w wieku 1-3 lat¹, które przedstawia najnowszą aktualizację tych zaleceń.

Żywienie z myślą o przyszłości

Okres poniemowlęcy, czyli po 12. miesiącu życia, jest bardzo ważny dla kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych. To, w jaki sposób jest komponowana dieta i czy dostarcza składniki odżywcze na odpowiednim poziomie, ma kluczowe znaczenie nie tylko dla harmonijnego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania młodego organizmu, ale także wpływa na zdrowie w przyszłości. Jak wskazują eksperci, żywienie dziecka w okresie 12-36 miesięcy może mieć wpływ nie tylko na początkowe etapy życia dziecka, ale również wpływa na jego zdrowie w wieku młodzieńczym i dorosłym². Popełniane przez rodziców błędy żywieniowe i nieprawidłowa dieta małego dziecka mogą więc skutkować chorobami dietozależnymi w dorosłym życiu. Okres pomiędzy 1. a 3. rokiem życia jest również kluczowy dla kształtowania nawyków żywieniowych, ponieważ to właśnie wtedy zachodzi zjawisko programowania żywieniowego³. Sposób żywienia w początkowym okresie życia wpływa nie tylko na obecny stan zdrowia dziecka, ale również na jego zdrowie w przyszłości oraz podejmowane przez niego wybory żywieniowe w dorosłym życiu.

Zapotrzebowanie małego dziecka na składniki odżywcze i znaczenie mleka

Wiedząc, jak duże znaczenie dla rozwoju i zdrowia ma dieta w okresie 1000 pierwszych dni życia, aby móc ją prawidłowo komponować, trzeba mieć świadomość wyjątkowych potrzeb małego brzuszka. Roczniak potrzebuje nawet do 6 razy więcej pewnych składników odżywczych niż starsi członkowie rodziny (w przeliczeniu na kilogram masy ciała):

• nawet 6 razy więcej witaminy D,
• 4 razy więcej wapnia, jodu oraz żelaza,
• 3 razy więcej witamin A i C⁴.

Specjaliści podkreślają, że wiele dzieci w tym wieku nie spożywa wraz z dietą wystarczającej ilości m.in. witaminy D oraz jodu⁵. Tymczasem dostarczenie młodemu organizmowi tak wielu ważnych składników odżywczych jest wyjątkowo ważnym, a jednocześnie wymagającym zadaniem dla rodziców.

Należy pamiętać, że jednym z kluczowym składników w diecie małego dziecka jest wapń, który jest niezbędny do prawidłowego wzrostu oraz rozwoju kości i zębów. Głównym źródłem wapnia dla dzieci jest mleko i produkty mleczne.

Ważne jest, aby zbyt wcześnie nie usuwać mleka (w tym mleka modyfikowanego) i produktów mlecznych z codziennego jadłospisu dziecka. Szybkie wykluczenie ich z diety może stwarzać ryzyko niedoboru niektórych składników odżywczych u malucha. Autorzy badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia” wskazali stosunkowo dobry bilans składników odżywczych w diecie dzieci w 2. roku życia spożywających mieszanki dla niemowląt lub mleka modyfikowane w porównaniu z dziećmi w 3. roku życia, które ich nie spożywały. Wynikało to z tego, że mieszanki dla niemowląt i mleka modyfikowane poza wapniem – dostarczają również żelazo, witaminę D, jod oraz DHA⁷. Dlatego zdaniem ekspertów korzystanie z tego typu produktów dla Juniora jest odpowiednią ofertą głównie dla dzieci z ryzykiem niedoboru tych składników odżywczych.

O tym warto wiedzieć

Napoje roślinne w diecie małego dziecka? Podawanie małym dzieciom napojów roślinnych nie jest wskazane, ponieważ produkty te nie pokrywają podstawowego zapotrzebowania dziecka na składniki odżywcze i nie mogą stanowić alternatywy dla preparatów mleka modyfikowanego lub preparatów mlekozastępczych⁸.

Mleko krowie czy mleko modyfikowane?

Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) podkreślają, że po okresie wyłącznego karmienia piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia niemowlęcia podawanie mleka mamy warto kontynuować nawet do ok. 2 roku życia dziecka lub dłużej (przy jednoczesnym rozszerzaniu diety) – tak długo, jak będzie to pożądane przez mamę i dziecko⁹. Czasem jednak kontynuowanie karmienia piersią rocznego dziecka z różnych przyczyn nie jest możliwe. Jaki produkt podać w takim razie maluchowi, który skończył 12 miesięcy i nie jest już karmiony mlekiem mamy? Zgodnie z rekomendacjami ekspertów mleko krowie może być częścią jadłospisu dziecka po 1. roku życia. Warto jednak wiedzieć, że mleko krowie, pomimo że jest dobrym źródłem wapnia, zawiera znaczące ilości białka i sodu, duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych i jest ubogie w witaminę D. Jeśli rodzicom zależy na dobrym zbilansowaniu diety, to warto rozważyć mleko modyfikowane.

Mleko krowie może nie dostarczyć dziecku odpowiedniej ilości ważnych dla prawidłowego rozwoju witamin i składników mineralnych. Badanie przeprowadzone na populacji europejskich dzieci w wieku 1-3 lata pokazało, że podawanie dziennie 2 kubków odżywczej formuły na bazie mleka korzystnie wpływa na zbilansowanie diety dzieci w tym wieku o witaminę D i żelazo¹⁰. Ich stosowanie w diecie młodszych dzieci umożliwia lepsze zbilansowanie diety w porównaniu z mlekiem krowim i zdaniem ekspertów jest jednym z dostępnych i skutecznych rozwiązań, które warto rozważyć.

Drogi Rodzicu!

Wiemy, jak odpowiedzialne jest komponowanie prawidłowej i odpowiednio zbilansowanej diety małego dziecka. Wskazówką w tym zakresie mogą być dla Ciebie zalecenia ekspertów – te najbardziej aktualne zawsze znajdziesz na www.BebiKlub.pl. A pomocą w bilansowaniu jadłospisu rocznego dziecka może być Bebiko Junior 3 NUTRIflor Expert, którego już 2 kubki po 200 ml dziennie pomagają pokryć zapotrzebowanie dziecka na ważne składniki odżywcze, w tym m.in. 71% zapotrzebowania na wapń i jod¹¹.

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

¹Stanowisko Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka Polskiej Akademii Nauk w sprawie zasad żywienia dzieci w wieku 1-3 lat, 2022.

²Hardwick J., Sidnell A. Infant Nutrition—Diet between 6 and 24 Months, Implications for Paediatric Growth, Overweight and Obesity. Nutr. Bull. 2014, 39, 354–363.

³Weker H. et al. Dietary Patterns of Children Aged 1-3 Years in Poland in Two Population Studies. J Ann Nutr Metab 2019;75:66-76.

⁴W przeliczeniu na kg masy ciała zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M. Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020.

⁵Komentarz do artykułu: Stosowanie mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci, oprac. prof. Piotr Socha, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2022/T19.

⁶Weker H. i wsp. Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2020.

⁷Weker H. Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5 do 36 miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 r. PITNUTS 2016. Raport z badania. Instytut Matki i Dziecka 2017.

⁸Stanowisko Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka Polskiej Akademii Nauk w sprawie zasad żywienia dzieci w wieku 1-3 lat, 2022.

⁹World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009.

¹⁰W badaniu przeprowadzonym przez Akkermans i wsp. sprawdzono jak po włączeniu mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci będzie wyglądać prawdopodobieństwo niedoborów witaminy D – po 20. tygodniach interwencji częstość występowania niedoborów witaminy D znacznie zmniejszyła się w grupie spożywającej mleko modyfikowane typu Junior (prawdopodobieństwo niedoboru mniejsze o 78%).

¹¹Bebiko Junior 3 NUTRIflor Expert, jak inne podobne produkty przeznaczone dla małych dzieci po 1. roku życia, zawiera wapń, żelazo, jod oraz witaminę D.

TAGI: Witamina D, wapń, dieta dziecka, mleko, jadłospis rocznego dziecka , składniki odżywcze, mleko modyfikowane