Rozwój układu pokarmowego dziecka - ważne fakty

Rozwój układu pokarmowego

Brzuszek Twojego dziecka jest tak ważny! Dowiedz się, jak przebiega proces rozwoju układu pokarmowego Twojego malucha. Zapraszamy Cię w podróż w czasie, podczas której dowiesz się, jak rozwijają się poszczególne elementy układu pokarmowego Twojego dziecka w trakcie życia płodowego i pierwszych miesięcy po narodzinach. Dzięki niej zrozumiesz, że każdy moment począwszy od poczęcia jest niezwykle istotny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania brzuszka Twojego maleństwa.

Ciąża

Narodziny

Pierwsze miesiące

8-9

11-12

12-14

16-20

20-28

32-34

34-36

Przesuwaj w prawo i w lewo, by zmienić

3 tydzień. Powstaje rynienka jelitowa

Z entodermy wyściełającej przewodu pokarmowego pęcherzyk żółciowy kształtuje się pierwotny przewód pokarmowy. Początkowo powstaje rynienka jelitowa, która następnie przekształca się w zamkniętą pierwotną cewę jelitową – prajelito. W tym czasie pojawia się również zalążek wątroby.

4 tydzień. Rozwój jelita

Jelito pierwotne szybko rośnie wytwarzając trzy początkowo jednolite odcinki: przedni (głowowy), środkowy i tylny. Pojawia się pierwotny zalążek żołądka i rozpoczyna rozwój jego unerwienia.

5 tydzień. Zwinięcie się jelit

Jelita nie mogąc się pomieścić w jamie brzusznej w układzie linijnym ulegają tzw. zwrotom, prowadzącym do zwinięcia się jelit. Od teraz do chwili urodzenia długość jelit wzrośnie 1000-krotnie, a po urodzeniu jeszcze sześciokrotnie. Pojawiają się zalążki trzustki.

6 tydzień. Różnicowanie i pierwsze ruchy jelit

Odcinek przedni jelita, rosnąc i udrażniając się, wykształca rurę przełyku, worek żołądka i dwa zawiązki trzustki. Odcinek środkowy wykształca się w jelito czcze i końcowe. Odcinek tylny wykształca jelito grube i odbytnicę, tworzy się z niego także zawiązek układu moczowo-płciowego. Pojawiają się pierwsze ruchy automatyczne jelit.

7 tydzień. Unerwienie żołądka i jelit:

Powstają neuroblasty żołądka – są to komórki macierzyste neuronów, które niedługo unerwią żołądek. Pojawiają się również sploty nerwowe ściany jelit.

8-9 tydzień. Pierwsze kosmki jelitowe i rozwój mięśniówki

Powstają pierwsze mioblasty żołądkowe i zaczątki błony mięśniowej jelit. Pojawiają się komórki nabłonkowe jelita, tworzące pierwsze kosmki jelitowe. Wątroba syntetyzuje pierwsze albuminy – grupę białek osocza.

10 tydzień. Pierwsze czynności wątroby:

Obecne są mięśnie okrężne i podłużne jelita cienkiego i jelita grubego. Widoczny układ przewodów żółciowych. Następuje rozwój układu naczyniowego wątroby. Wątroba podejmuje już wiele czynności np. wytwarza i wiąże barwniki żółciowe. W pęcherzyku żółciowym obecne są pierwsze kwasy żółciowe.

11-12 tydzień. W pełni rozwinięte kosmki jelitowe

W pełni rozwinięte są kosmki jelitowe. Pojawiają się pierwsze komórki wydzielnicze żołądka oraz sploty nerwowe odbytnicy. Wątroba płodu jest już w stanie syntetyzować glikogen - cukier zapasowy, magazynowany w wątrobie i mięśniach szkieletowych.

12-14 tydzień. Początek rozwoju trzustki

Błona mięśniowa jelit jest wyraźnie zróżnicowana. Pojawiają się kosmki w jelicie grubym, które następnie całkowicie zanikają w wyniku powiększania się średnicy światła jelita. Występują już dojrzałe i prawidłowo rozmieszczone komórki wydzielnicze żołądka. Różnicują się komórki wydzielania zewnętrznego i wewnętrznego trzustki. Pojawiają się pierwsze komórki śluzowe i wydzielnicze jelit. Aktywny jest pierwszy enzym – laktaza, która jest niezbędna do trawienia cukru mlecznego (laktozy).

16-20 tydzień. Intensywny rozwój wątroby, odruchy ssania i połykania

Wątroba rośnie niezwykle szybko. Masa wątroby zwiększa się siedmiokrotnie. W żołądku aktywna jest pepsyna – enzym trawiący białka. Sprawny odruch ssania, koordynacja odruchu ssania z połykaniem. Płód połyka płyn owodniowy.

20-28 tydzień. Dojrzewanie komórek wydzielniczych trzustki

Wyraźne ruchy perystaltyczne jelit. Dojrzewanie komórek wydzielniczych trzustki i pierwsza synteza enzymów (amylazy, lipazy, trypsyny). Pierwsze ruchy wykazujące zdolność opróżniania żołądka. Całkowicie ukształtowane unerwienie ściany żołądka. Prawidłowo ukształtowane mięśnie żołądka, nadal cienka ściana żołądka.

31 tydzień. Koordynacja odcinków przewodu pokarmowego

Wyraźne ruchy opróżniania żołądka. Początki koordynacji pomiędzy poszczególnymi odcinkami przewodu pokarmowego.

32-34 tydzień. Ssanie skoordynowane z połykaniem

Ssanie skoordynowane z połykaniem. Dalsza koordynacja pomiędzy poszczególnymi odcinkami przewodu pokarmowego.

34-36 tydzień. Samodzielne czynności trawienia i wchłaniania

Stopień rozwoju układu pokarmowego wystarcza, aby wcześniak mógł podjąć czynność trawienia i wchłaniania.

NARODZINY

10h

2-3d

Narodziny

W momencie narodzin układ trawienny donoszonego noworodka jest zdolny do podjęcia swojej podstawowej funkcji - trawienia i wchłaniania, która jest ważna dla przeżycia i rozwoju całego organizmu. Pomimo tego, w okresie niemowlęcym, działanie przewodu pokarmowego jest jeszcze niedoskonałe i niedojrzałe w wielu aspektach m.in. ilość i aktywność enzymów trawiennych jest na niskim poziomie. Ponadto w trakcie porodu i bezpośrednio po nim rozpoczyna się zasiedlanie i kolonizacja jelit noworodka przez mikroflorę.

10h. Oddanie smółki

Noworodek oddaje pierwszy stolec zwany smółką. Drobne skurcze błony mięśniowej odbytu. Wyczerpanie rezerw glikogenu - "zapasu energetycznego” dotychczas zmagazynowanego w wątrobie.

2-3 dni. Wydłużony czas przechodzenia pożywienia przez układ pokarmowy niemowlęcia

Czas przechodzenia pokarmu przez układ pokarmowy tzw. pasaż jelitowy jest dłuższy po narodzinach (13-43 godziny) niż w życiu płodowym (7-9 godzin).

3 tydzień. Odbudowa rezerw energetycznych w postaci glikogenu

Ponowne nagromadzenie rezerw energetycznych w postaci glikogenu w wątrobie.

2-3

4-6

7-9

10-12

2-3 miesiąc. Sprawny dolny zwieracz przełyku

Od tej pory zwiększa się sprawność dolnego zwieracza przełyku, mięśnia występującego pomiędzy przełykiem a żołądkiem, dzięki któremu pokarm z żołądka nie może cofnąć się do przełyku.

4-6 miesiąc. Pobieranie pokarmu z łyżeczki

Niemowlę potrafi pobierać pokarm o konsystencji papki z łyżeczki. Dobrze rozwinięta błona mięśniowa jelit. Pełna aktywność enzymu chymotrypsyny, niezbędnego w trawieniu białek.

7-9 miesiąc. Odruch gryzienia

Pojawia się odruch gryzienia nawet przy braku zębów! Nacisk zgryzu rośnie stopniowo mniej więcej o 1,5kg rocznie.

10-12 miesiąc. Sprawny układ pokarmowy

Dojrzałe enzymy trawienne, pełna aktywność enzymów trzustkowych. Prawidłowo rozwinięty i sprawny układ pokarmowy.

Czy układ pokarmowy noworodka jest dojrzały?

Poznaj odpowiedź naszego Eksperta, dr hab. n. med. Piotra Albrechta z Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM i sprawdź jak sobie radzić z niedojrzałością pokarmową Twojego dziecka. Dowiedz się, na czym polega niedojrzałość układu pokarmowego dziecka, czym się objawia i jak sobie z nią radzić.

Zobacz film

Rozwój mikroflory jelitowej

Mikroflora jelitowa ulega zmianie wraz z wiekiem, o czym mogą świadczyć różnice pomiędzy składem flory jelitowej dzieci, osób dorosłych oraz osób w podeszłym wieku. Mikroflora jelitowa noworodków zdominowana jest przez bakterie z rodzaju Bifidobacterium, ale w ciągu życia ulega ona dynamicznym zmianom, tworząc ostatecznie bardzo złożony ekosystem.

Żołądek w pierwszym miesiącu życia

Żołądek Twojego dziecka z dnia na dzień zwiększa swoją objętość. Poniższe porównanie wielkości owoców pokazuje jak zmienia się wielkość i pojemność żołądka noworodka w pierwszym miesiącu jego życia. A zatem obrazuje mniej więcej ilość mleka potrzebnego do zaspokojenia głodu w pierwszym miesiącu życia.

W pierwszej dobie

5 – 7 ml

W trzeciej dobie

22 – 27 ml

Po tygodniu

45 – 60 ml

Po miesiącu

80 – 150 ml

Sprawdź swoją wiedzę, rozwiąż quiz!

Już wiesz, że kiedy dziecko przychodzi na świat jego układ trawienny nie jest w pełni rozwinięty i dojrzewa jeszcze długo po narodzinach. Sprawdź swoją wiedzę odpowiadając na nasze pytania i dowiedz się, jak wiele zapamiętałaś!

Pytanie 1 z 10

Od 5. tygodnia życia płodowego do chwili urodzenia długość jelit wzrośnie:

A. 10 krotnie

B. 100 krotnie

C. 1000 krotnie

Pytanie 1 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

Jelita nie mogąc się pomieścić w jamie brzusznej ulegają tzw. zwrotom. Do chwili urodzenia długość jelit wzrośnie 1000-krotnie, a po urodzeniu jeszcze sześciokrotnie.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Jelita nie mogąc się pomieścić w jamie brzusznej ulegają tzw. zwrotom. Do chwili urodzenia długość jelit wzrośnie 1000-krotnie, a po urodzeniu jeszcze sześciokrotnie.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 2 z 10

Ssanie skoordynowane z połykaniem

A. Występuje już w życiu płodowym

B. Występuje dopiero po narodzinach

C. U dziecka ssanie nie jest skoordynowane z połykaniem

Pytanie 2 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

Efektywna sprawność odruchu ssania występuje pomiędzy 16. a 20. tygodniem życia płodowego, jest on ściśle sprzężony z połykaniem. Płód połyka płyn owodniowy.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Efektywna sprawność odruchu ssania występuje pomiędzy 16. a 20. tygodniem życia płodowego, jest on ściśle sprzężony z połykaniem. Płód połyka płyn owodniowy.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 3 z 10

W momencie narodzin układ trawienny noworodka donoszonego jest:

A. Anatomicznie niedojrzały

B. Anatomicznie dojrzały, lecz niezdolny do podjęcia swojej podstawowej funkcji, jaką jest trawienie i wchłanianie

C. Wystarczająco dojrzały i zdolny do podjęcia swojej podstawowej funkcji, jaką jest trawienie i wchłanianie

Pytanie 3 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

W momencie narodzin układ trawienny noworodka donoszonego jest wystarczająco dojrzały i zdolny do podjęcia swojej podstawowej funkcji, krytycznej dla przeżycia i rozwoju całego organizmu (trawienia i wchłaniania składników odżywczych znajdujących się w pożywieniu). Pomimo tego, w okresie niemowlęcym, działanie przewodu pokarmowego jest jeszcze niedoskonałe i niedojrzałe w wielu aspektach.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 4 z 10

Sprawność dolnego zwieracza przełyku:

A. Jest wysoka w życiu płodowym

B. Jest niska w życiu płodowym, a dopiero w 2-3 miesiącu życia staje się wydolna

C. Nie zmienia się

Pytanie 4 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

Około 3. miesiąca życia dziecka zwiększa się sprawność dolnego zwieracza przełyku, która dotychczas była niewielka.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Około 3. miesiąca życia dziecka zwiększa się sprawność dolnego zwieracza przełyku, która dotychczas była niewielka.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 5 z 10

Jak się nazywa pierwszy stolec noworodka

A. Sułka

B. Stółka

C. Smółka

Pytanie 5 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

Pierwszy stolec noworodka nazywa się smółką, jest on oddawany w ciągu pierwszych 10 godzin po porodzie.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Pierwszy stolec noworodka nazywa się smółką, jest on oddawany w ciągu pierwszych 10 godzin po porodzie.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 6 z 10

U dziecka odruch gryzienia pojawia się:

A. Nawet gdy nie ma zębów, około 7-9 miesiąca życia

B. Dopiero, gdy pojawi się pierwszy ząb

C. Dopiero, gdy są wszystkie zęby

Pytanie 6 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

W 7-9 miesiącu życia dziecka pojawia się odruch gryzienia nawet przy braku zębów. Nacisk zgryzu rośnie stopniowo mniej więcej o 1,5kg rocznie.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

W 7-9 miesiącu życia dziecka pojawia się odruch gryzienia nawet przy braku zębów. Nacisk zgryzu rośnie stopniowo mniej więcej o 1,5kg rocznie.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 7 z 10

Pojemność żołądka noworodka jest około:

A. 10 x mniejsza niż osoby dorosłej!

B. 100 x mniejsza niż osoby dorosłej!

C. 1000 x mniejsza niż osoby dorosłej!

Pytanie 7 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

Pojemność żołądka noworodka jest ponad 10 x mniejsza niż osoby dorosłej! Wynosi ono w okresie niemowlęcym od 10 do 100 ml. Żołądek stopniowo powiększa swoją objętość, jednak we wczesnym okresie życia jego pojemność pozostaje niewielka. Z tego powodu wartość odżywcza pokarmu podawanego niemowlęciu ma ogromne znaczenie.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 8 z 10

Jakie jest wydzielanie kwasu żołądkowego u niemowląt?

A. 27 razy mniejsze niż u dorosłych

B. 13 razy mniejsze niż u dorosłych

C. Takie samo jak u dorosłych

Pytanie 8 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

Kwas solny wytwarzany przez komórki (gruczoły) okładzinowe naszego żołądka jest jednym z najważniejszych składników soku żołądkowego. Stężony kwas solny zabija chorobotwórcze bakterie oraz inne drobnoustroje zawarte w pokarmie. Ponadto, wysoka kwaśność soku aktywuje zawarte w nim enzymy niezbędne do prawidłowego trawienia pokarmu. Jego stężenie jest 27 razy niższe u niemowląt niż u dorosłych i wzrasta z wiekiem.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 9 z 10

Wskaż zdanie prawdziwe:

A. Intensywne zasiedlanie przewodu pokarmowego niemowlęcia mikroflorą jelitową rozpoczyna się podczas porodu

B. Intensywne zasiedlanie przewodu pokarmowego niemowlęcia mikroflorą jelitową rozpoczyna się po 1. roku życia

C. Intensywne zasiedlanie przewodu pokarmowego niemowlęcia mikroflorą jelitową rozpoczyna się po 3. roku życia

Pytanie 9 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

Podczas porodu i krótko po nim następuje intensywna kolonizacja jelit niemowlęcia mikroflorą. Mikroflora jelitowa noworodków zdominowana jest przez bakterie z rodzaju Bifidobacterium, ale w ciągu życia ulega ona dynamicznym zmianom, tworząc ostatecznie bardzo złożony ekosystem.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Sprawdź następną opinię

Pytanie 10 z 10

Kiedy dziecko ma…………. jego mikroflora jelitowa jest podobna do mikroflory typowej dla osoby dorosłej

A. Około 7 lat

B. Około 3 lat

C. Około 15 lat

Pytanie 10 z 10

Brawo! Twoja odpowiedź jest poprawna.

Dopiero skład mikroflory 3-letniego dziecka w znacznym stopniu przypomina florę jelitową zdrowego, dorosłego człowieka . Przewód pokarmowy dorosłego człowieka jest zasiedlony przez około 1014 różnego rodzaju komórek bakteryjnych (to 10 razy więcej, niż całkowita liczba komórek tworzących organizm człowieka), reprezentujących około 500 szczepów, należących do 40–50 rodzin.

Niestety, to nie jest prawidłowa odpowiedź.

Sprawdź wyniki

Podsumowanie

Poprawne odpowiedzi: ✓
Niepoprawne odpowiedzi: ✗

Gratulujemy!

To już wszystkie pytania! Twoja wiedza na temat delikatnego brzuszka jest imponująca

Gratulujemy!

To już wszystkie pytania! Twoja wiedza na temat delikatnego brzuszka jest imponująca

Droga Mamo!

To już wszystkie pytania! Warto, abyś uzupełniła swoją wiedzę.

W każdej chwili możesz wrócić do sekcji Delikatny brzuszek.

Poznaj więcej ciekawostek

Przewód pokarmowy niemowlęcia

Różnice anatomiczne i czynnościowe w układzie pokarmowym między dorosłym a niemowlęciem.

Jama ustna

Brak substancji antybakteryjnych w ślinie, stąd zalecenie sterylizacji butelek.
Przełyk
- Niewielka objętość przełyku (tylko 2 ml, podczas gdy u dorosłego >40 ml).
- Długość przełyku noworodka to zaledwie 10 cm, podczas gdy u dorosłego 20 cm.
- Brak mechanizmu zastawkowego w przełyku (rozwarty kąt Hisa) u noworodka.
Żołądek
- Wydzielanie kwasu w żołądku jest 27x mniejsze niż u dorosłych.
- Pojemność żołądka u noworodka jest około 10x mniejsza niż u osoby dorosłej.
- Niski wyrzut pepsyny, enzymu niezbędnego w trawieniu białek.
Wątroba

Mała dojrzałość wątroby - sprawność wątroby to 1/4 - 1/2 sprawności u dorosłego.
Jelita
- Słaba bariera jelitowa we wczesnym okresie po urodzeniu. Z tego powodu niemowlęta częściej zapadają na alergię pokarmową.
- Mniejsza ilość i efektywność enzymów trawiennych we wczesnym okresie po urodzeniu.
- Nieukształtowana mikroflora jelitowa.
- Dłuższy czas przechodzenia pokarmu przez przewód pokarmowy, tzw. pasaż jelitowy.

Odkryj nowe Bebiko PRO+ 2

Poznaj Bebiko PRO+ 2 mleko następne częściowo fermentowane dla wrażliwych i wciąż dojrzewających brzuszków.

Formuła Nutriflor PRO+ to wyjątkowe połączenie fermentowanej bazy mlecznej, powstałej w wyniku procesu LACTOFIDUS oraz błonnika GOS/FOS.

Poznaj produkt

Kalendarz rozwoju

Chcesz wiedzieć, czy maluszek rozwija się prawidłowo? Poznaj wszystkie etapy rozwoju Twojego dziecka i sprawdź, co możesz zrobić, aby zadbać o jego zdrowie.

Pobierz dzienniczki

Pobierz przygotowane przez nas dzienniczki, które warto zabrać ze sobą na kolejną wizytę u specjalisty.

Przepisy dla mam
karmiących piersią

Dieta mamy karmiącej piersią nie musi być nudna! To, co jesz wpływa na Twoje zdrowie i samopoczucie oraz rozwój Maluszka - zadbaj o urozmaicony jadłospis.

Dowiedz się więcej

{{ article.category.title }}

{{ article.title }}

{{ product.title }}

{{ product.variants }}

Najczęstsze pytania

{{ faq.title }}

Inne: {{ other.category.title }}

{{ other.title }}

Rozwój układu pokarmowego