Błonnik w diecie dziecka

Błonnik pokarmowy to nietrawione węglowodany złożone (polisacharydy), będące składnikiem ścian komórkowych roślin. Błonnik występuje w dwóch postaciach – rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej, z których każda pełni inną, ważną dla zdrowia funkcję.

Do błonnika rozpuszczalnego zaliczamy pektyny, gumy, śluzy roślinne oraz polisacharydy. Znajdziemy je w owocach i warzywach.Najwięcej błonnika rozpuszczalnego zawierają suszone jabłka, śliwki, morele, banany, a  z warzyw, korzeń pietruszki, marchewka oraz rośliny strączkowe (fasola, groszek zielony, soczewica, fasolka szparagowa). Ten rodzaj błonnika ma zdolność tworzenia żeli w jelicie cienkim i w ten sposób może hamować pasaż w przewodzie pokarmowym. Wykazuje niewielki wpływ na wchłanianie składników mineralnych. Zasadnicza rola błonnika rozpuszczalnego w wodzie polega na działaniu stymulującym rozwój flory jelitowej. Flora ta stanowi do 50 % masy stolca, a więc błonnik pokarmowy rozpuszczalny w wodzie powoduje zwiększenie masy wydalanego kału i jego rozluźnienie. Błonnik rozpuszczalny posiada także zdolność wiązania związków toksycznych jak toksyny bakteryjne i metale ciężkie, dzięki czemu zapobiega ich wchłanianiu w jelicie cienkim. 

Błonnikiem nierozpuszczalnym są celulozy i ligniny. Szczególnie dużo występuje go w otrębach pszennych, chlebie razowym, nasionach grochu, czarnych porzeczkach. Ta frakcja błonnika ma zasadniczy wpływ na masę, konsystencję stolca i czas przechodzenia pokarmu przez jelita. Rola błonnika nierozpuszczalnego polega na wiązaniu wody, zwiększeniu objętości treści pokarmowej w jelicie, pobudzeniu ukrwienia jelit i perystaltyki poprzez mechaniczne drażnienie ściany jelita grubego. Aby możliwe było działanie rozluźniające błonnika nierozpuszczalnego konieczna jest dostateczna podaż płynów. U dzieci w wieku 1-3 lat zapotrzebowanie na płyny wynosi ok. 1300 ml na dobę.

Pomimo, iż błonnik nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym, jest niezbędnym składnikiem diety. Poza wymienionym wcześniej wpływie na masy kałowe, perystaltykę jelit i pobudzanie wzrostu flory jelitowej, wiąże kwasy żółciowe i obniża stężenie cholesterolu we krwi. 

Zalecane spożycie błonnika u dzieci zdrowych w wieku 1. – 3. lata wynosi  10 – 14 g (nie więcej niż 19 g) na dobę. Zapewnienie odpowiedniej, dziennej podaży błonnika jest możliwe przy diecie bogatej w warzywa i owoce, razowe pieczywo, kasze gruboziarniste oraz przy uzupełnianiu jadłospisu w suszone owoce, otręby pszenne, siemię lniane.