Opieka nad noworodkiem w pierwszych dniach życia maluszka może sprawiać obojgu rodzicom wiele trudności i wywoływać obawy. Nawet jeżeli w trakcie trwania ciąży uczęszczali na zajęcia w szkole rodzenia i zdobyli wiedzę teoretyczną na temat właściwej pielęgnacji noworodka, wciąż tak podstawowe czynności, jak podnoszenie i trzymanie maluszka na rękach mogą wydawać się nie lada wyzwaniem. Jak to zrobić prawidłowo, by zapewnić dziecku komfort, a jednocześnie zadbać o jego prawidłowy rozwój? Poznaj wskazówki, dzięki którym szybko nauczysz się prawidłowej pielęgnacji maluszka!
Co znajdziesz w tym artykule:
Jak prawidłowo podnosić noworodka?
Świeżo upieczeni rodzice często czują się przytłoczeni nadmiarem nowych umiejętności, które muszą opanować, by prawidłowo opiekować się noworodkiem. Karmienie, przewijanie, kąpiel, a nawet podnoszenie i trzymanie maleństwa na rękach, wykonywane nieprawidłowo, mogą skutkować zaburzonym rozwojem psychoruchowym i poczuciem bezpieczeństwa dziecka. Dlatego tak ważne jest, by nauczyć się te czynności wykonywać prawidłowo, w ramach tzw. przyjaznej pielęgnacji.
To, o czym należy pamiętać zwłaszcza w pierwszych tygodniach życia dziecka to fakt, iż jego kręgosłup jest jeszcze niezwykle delikatny, a mięśnie odpowiadające za jego podtrzymywanie zbyt słabe, by utrzymać wyprostowaną pozycję. Również głowa maluszka jest zbyt duża i ciężka, w porównaniu z resztą ciała, by mógł ją samodzielnie utrzymać. Dlatego też, bez względu na to czy podnosisz maluszka z łóżeczka, wózka czy zdejmujesz z przewijaka, musisz pamiętać o odpowiednim podparciu i stabilizacji ciała dziecka właśnie na osi głowa-tułów-miednica. By zwiększyć poczucie bezpieczeństwa maluszka, zanim go podniesiesz, mów do niego miłym i spokojnym tonem, informując krok po kroku, co będziesz robić.
Jak nie podnosić noworodka? Dopóki dziecko nie trzyma stabilnie główki, nie wolno go podnosić poprzez chwyt pod pachy. W pierwszych miesiącach życia maluszka należy też unikać podnoszenia go, łapiąc jedną ręką pod głową i karkiem, a drugą pod pupą. Choć jest on bezpieczny z punktu widzenia kręgosłupa maluszka, powoduje silne napięcie mięśni całego ciała. Nie jest to również sposób dla niego komfortowy. Dlaczego? Nagła utrata kontaktu z podłożem sprawia bowiem, że noworodek traci poczucie bezpieczeństwa. Możesz wtedy zauważyć u niego charakterystyczny wyrzut obu rąk do przodu, nazywa się to odruchem Moro.
A co w sytuacji, gdy noworodek cierpi na asymetrię lub ma nieprawidłowe napięcie mięśniowe? W takim przypadku należy skonsultować się z fizjoterapeutą dziecięcym, który po ocenie dziecka pokaże, jak prawidłowo je pielęgnować, by umożliwić mu właściwy rozwój. Warto to zrobić jak najszybciej, bowiem często już sama zmiana sposobu, w jaki podnosimy i trzymamy maluszka, wystarczy, by unormować jego napięcie mięśniowe.
Jak nosić noworodka? Najważniejsze zasady
- Unikaj gwałtownych ruchów – nagła zmiana położenia to dla maluszka stres i chwilowa utrata poczucia bezpieczeństwa.
- Nie pionizuj, czyli nie wymuszaj całkowitego wyprostowania kręgosłupa u noworodka ani niemowlęcia. Taka pozycja jest niewskazana aż do momentu, kiedy maluch samodzielnie usiądzie.
- Pamiętaj, by za każdym razem podtrzymywać główkę dziecka i kontrolować jej prawidłową pozycję.
- Postaraj się, by Twoje ruchy były spokojne i pewne.
Jak podnosić noworodka?
Podnoszenie noworodka wbrew pozorom nie jest skomplikowane i z pewnością dość szybko nabierzesz w nim wprawy. Jak podnosić noworodka z łóżeczka krok po kroku? Bez względu na to, czy podnosisz go z łóżeczka, czy z przewijaka w pierwszej kolejności przetocz go lekko na boczek i wsuń swoją rękę pod jego nóżki i tułów, dłoń natomiast powinna znaleźć się pod jego główką. W ten sposób Twoja ręka będzie na całej długości stabilizowała ciało maluszka, zarówno w obrębie główki, jak i barków czy miednicy. Następnie powoli podnieś noworodka, pomagając sobie drugą ręką. Prawidłowa pozycja maluszka to taka, gdzie tułów i głowa są w jednej osi, a miednica jest podwinięta. Również kończyny dziecka nie powinny zwisać bezwładnie.
Pamiętaj, by za każdym razem, oczywiście w miarę możliwości, zmieniać stronę, na którą przetaczasz maluszka. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko rozwoju u niego asymetrii.
Równie ważną wiedzą, jak to, jak prawidłowo podnosić noworodka, jest również jak go odłożyć z powrotem do łóżeczka czy wózka. Najpierw na podłożu umieść pupę i nogi maleństwa, a następnie tułów i dopiero na samym końcu wysuń dłoń spod jego główki.
Jak trzymać noworodka?
Gdy w prawidłowy sposób podniesiesz noworodka, jego głowa i kręgosłup zyskają niezbędne dla prawidłowego rozwoju podparcie. Pamiętaj, żeby asekurować również nóżki, dzięki czemu nie będą zwisały bezwładnie (może to negatywnie wpływać na rozwój bioderek). Jak nosić noworodka? Najwygodniejsza jest pozycja na Twoim przedramieniu, kiedy jest ono przytulone lekko do Twojego brzucha. Jest to tzw. pozycja łokciowa. Skąd ta nazwa? Główka maluszka powinna znajdować się w zgięciu łokciowym, a Twoja dłoń przytrzymuje pupę. By dziecko czuło się bezpiecznie, drugą ręką otocz jego plecy. W ten sposób będzie ono miało podparcie praktycznie z każdej strony. O czym należy pamiętać, nosząc noworodka w tej pozycji? Zwróć uwagę na to, by główka maluszka nie była zbyt mocno przyciśnięta do mostka – powinna ona znajdować się w tej samej osi co tułów.
To jednak niejedyna pozycja, w której możesz nosić noworodka lub niemowlę. Jej popularną i równie wygodną zarówno dla dziecka, jak i osoby noszącej alternatywą jest ułożenie maluszka tzw. przodem do świata. W tej pozycji również leży on bokiem na Twoim przedramieniu, ale tym razem to jego plecy oparte są o Twój brzuch. Drugą ręką należy asekurować nóżki dziecka.
Odbicie noworodka – dlaczego to tak ważne?
Odbijanie u noworodka i niemowlęcia to nic innego jak sposób na usunięcie z jego przewodu pokarmowego nadmiaru powietrza. Im bardziej łapczywie noworodek je łapie, tym więcej powietrza dostaje się do jego przewodu pokarmowego. Zrezygnowanie z odbijania może powodować u dziecka ból brzuszka, spowodowany nagromadzeniem się gazów w żołądku.
Czy zawsze jest konieczne odbicie noworodka? Jeżeli dziecko je spokojnie z piersi, a wypływ mleka nie jest bardzo intensywny, można z niego zrezygnować. Więcej powietrza połykają zwykle dzieci karmione z butelki. Związane jest to z szybszym wydostawaniem się z niej pokarmu, w porównaniu do karmienia piersią. Warto więc obserwować swojego maluszka – jeżeli dziecko jest po karmieniu niespokojne i płaczliwe – z dużym prawdopodobieństwem wymaga odbicia.
Najlepszą pozycją jest taka, w której dziecko opiera swoją brodę na Twoim ramieniu, rączki zarzuca na Twoje plecy. Jedna ręka podtrzymuje plecki dziecka, druga stabilizuje go pod pupą. W takiej pozycji możesz chodzić z dzieckiem, czekając na odbicie. Niemowlęta lubią tę pozycję, ponieważ umożliwia im oglądanie świata.
Jak odbijać noworodka – instrukcja krok po kroku
Jak odbijać dziecko? Rodzice stosują różne sposoby, jednak w przypadku noworodków najbezpieczniejsze jest odbijanie na ramieniu:
- Na swoim ramieniu połóż pieluszkę.
- Głowę dziecka umieść bokiem na pieluszce, a jego rączki przerzuć przez swoje ramię na plecy. Jedną ręką podtrzymuj główkę, drugą natomiast asekuruj tułów i pupę, pamiętając o podwiniętej miednicy.
- W zależności od tego, ile powietrza maluszek połknął, powinno mu się odbić po kilku minutach. Ręką podtrzymującą główkę możesz delikatnie klepać noworodka po pleckach.
Jakie są skutki noszenia noworodka w pionie?
Czy można nosić noworodka w pionie? Tak, pod warunkiem że robi się to prawidłowo i niezbyt często. Za bezpieczną uznaje się tzw. pozycję na żabkę, kiedy maluszek jest przytulony brzuszkiem do naszego brzucha. Ważne, żeby w tej pozycji plecy noworodka były zaokrąglone a miednica podwinięta. Należy również asekurować główkę i pilnować, by nie odginała się ona wraz z tułowiem do tyłu.
Czym może skutkować nieprawidłowe noszenie noworodka w pionie? Odgięcie tułowia do tyłu powoduje u noworodka przodopochylenie miednicy. Sprzyja to nieprawidłowym obciążeniom kręgosłupa i pozostałych stawów maluszka, a dodatkowo zwiększa ryzyko wykształcenia się u niego nieprawidłowego nawyku odginania tułowia do tyłu. W tej pozycji często ciało maluszka układa się również asymetrycznie, co też jest niepożądanym zjawiskiem.