Jednym z objawów ząbkowania u niemowlaka jest obecność białych obszarów na dziąsłach w miejscach, gdzie wyrzynają się mleczaki. Zastanawiasz, się, czy widoczne w jamie ustnej dziecka zmiany to na pewno pojawiające się ząbki? Sprawdź, jak rozpoznać, czy dziecko ząbkuje i dowiedz się więcej o innych możliwych przyczynach białych dziąseł u malucha w pierwszym roku życia.
Co znajdziesz w tym artykule:
Ząbkowanie a białe dziąsła u niemowlaka
Proces ząbkowania rozpoczyna się w wieku niemowlęcym, zazwyczaj w okolicy 6.-8. miesiąca życia. Czasami pierwszy ząbek pojawia się jednak wcześniej lub później. Zdarza się dzieci rodzą się już z nim, u innych staje się widoczny dopiero pod koniec pierwszego roku życia. Proces wyrzynania się wszystkich zębów mlecznych kończy się zwykle u dziecka 2-letniego, przed ukończeniem 3. roku życia.
Pierwszymi wyrzynającymi się ząbkami są najczęściej dolne siekacze (zęby przednie). Zęby w tylnej części jamy ustnej pojawiają się zwykle znacznie później, już po skończeniu przez dziecko pierwszego roku życia.
Jednym z głównych objawów ząbkowania są zmiany w wyglądzie dziąseł. Zanim ząbek się przebije, stają się one opuchnięte. W obszarze, w którym zaczyna wyrzynać się mleczak, często widać zaczerwienienie. Ponadto w miejscu, gdzie przebija się ząbek, dziąsło staje się wyraźnie białe.
Inne objawy ząbkowania
Ząbkowanie u niemowlaka możemy rozpoznać także na podstawie zestawu innych objawów towarzyszących często temu procesowi. Należą do nich:
- Lekko podwyższona temperatura ciała (poniżej 38°C),
- Bolesność dziąseł i związane z dyskomfortem zmiany w zachowaniu, takie jak rozdrażnienie, płaczliwość, zmniejszony apetyt, problemy ze snem,
- Nasilone ślinienie się (może ono powodować powstawanie wysypki na skórze w miejscach, gdzie jest ona narażona na długi kontakt ze śliną),
- Wykazywanie chęci do gryzienia i żucia różnych przedmiotów.
Możemy spotkać się także z informacjami, że ząbkowanie powoduje objawy, takie jak gorączka (temperatura ciała powyżej 38°C) lub biegunka. Wymienione objawy mogą wystąpić w czasie, gdy pojawia się ząbek, jednak nie należy ich automatycznie przypisywać występowaniu tego procesu. W przypadku jakichkolwiek ostrych objawów u dziecka, warto skonsultować się z pediatrą, by poszukać ich faktycznej przyczyny.
Jak radzić sobie z objawami ząbkowania u dziecka?
Jeśli zauważasz u niemowlaka białe dziąsła w połączeniu z objawami świadczącymi o dyskomforcie związanym z ząbkowaniem, zastanawiasz się pewnie, jak przynieść dziecku ulgę. Do metod, które można zastosować, zalicza się przede wszystkim:
- Delikatny masaż dziąseł malucha przy użyciu czystego palca lub specjalnej silikonowej szczoteczki do dziąseł nakładanej na palec.
- Podawanie dziecku gryzaków. Możesz je wcześniej schłodzić w lodówce, by dały maluchowi większą ulgę. Pamiętaj jednak, by nie wkładać ich do zamrażarki – zmrożony gryzak może uszkodzić wrażliwe dziąsła niemowlaka.
- W przypadku bardzo wyraźnego dyskomfortu u dziecka, okazjonalnie można zastosować uznawany za bezpieczny dla niemowląt lek przeciwbólowy, np. paracetamol, najlepiej po konsultacji z pediatrą.
Pamiętaj także o rozpoczęciu higieny ząbków już w momencie, gdy pojawi się pierwszy mleczak. U malucha w wieku niemowlęcym ważne jest, żeby:
- Szczotkować wszystkie zęby co najmniej 2 razy dziennie (w tym raz wieczorem, przed snem). Wykonuj niewielkie okrężne ruchy szczoteczką z minimalną ilością odpowiedniej do wieku dziecka pasty zawierającej fluor. Najłatwiej myć zęby niemowlaka sadzając go sobie na kolanach, z tyłem jego głowy przy klatce piersiowej. Możesz usiąść przed lustrem, żeby lepiej widzieć wykonywane ruchy. Warto wiedzieć, że nie zaleca się wypłukiwać jamy ustnej malucha po umyciu zębów. Powoduje to ograniczenie ochronnego działania fluoru z używanej pasty.
- Zabrać dziecko na pierwszą wizytę do dentysty. Zaleca się zrobić to już wtedy, gdy pojawi się pierwszy ząbek, czyli w pierwszym roku życia. Nie czekaj, aż w jamie ustnej zacznie dziać się coś niepokojącego! Dzięki oswojeniu się malucha z gabinetem stomatologicznym w sytuacji, gdy nie czuje dyskomfortu zmniejszysz ryzyko, że będzie on później odczuwać strach przed pójściem do dentysty. Na takiej wczesnej wizycie stomatolog przeprowadzi kontrolę stanu uzębienia i błony śluzowej, by upewnić się, że nie występują żadne problemy z wyrzynaniem się ząbków.
Inne przyczyny białych dziąseł u niemowlaka
Ząbkowanie jest główną przyczyną widocznie białych dziąseł u dziecka, dlatego ten objaw najczęściej nie stanowi powodu do niepokoju. Warto jednak mieć świadomość, że istnieją inne możliwe powody występowania podobnych białych zmian na dziąsłach.
Pleśniawki a białe dziąsła u niemowlaka
Jeden z problemów dość częstych u najmłodszych dzieci stanowią pleśniawki, czyli białe zmiany w jamie ustnej przypominające ścięte mleko. Wywołane są one przez przerost grzybów Candida, które uznaje się za część naturalnej flory bakteryjnej jamy ustnej u wielu niemowląt. Przyczyną ich przerostu typowo jest osłabiona odporność dziecka.
Przerost grzybów Candida od ząbkowania odróżnia pojawianie się zmian nie tylko w okolicy dziąseł, ale często także na języku, po wewnętrznej stronie policzków i na podniebieniu. Delikatne przetarcie palcem owiniętym gazą miejsca z białą zmianą zwykle nie powoduje jej całkowitego usunięcia (to mogłoby świadczyć po prostu o obecności pozostałości mleka w jamie ustnej dziecka), za to łatwo wywołuje niewielkie krwawienie, co nie jest charakterystyczne dla ząbkowania.
Leczenie infekcji związanej z powstawaniem pleśniawek u niemowląt polega najczęściej na zastosowaniu przeciwgrzybiczych leków działających miejscowo, mających formę kropli lub żelu. Nie zawsze terapia farmakologiczna jest konieczna. Warto skonsultować się z pediatrą, który zaproponuje odpowiedni sposób postępowania w danym przypadku.
Perły Epsteina – białe zmiany na dziąsłach noworodka
Perły Epsteina są łagodnymi zmianami o charakterze białych lub żółtawych cyst, które bardzo często pojawiają się u najmłodszych dzieci, zwykle noworodków. Mogą być widoczne na błonie śluzowej dziąseł lub podniebienia – pojedynczo lub w grupach po 2-6 zmian. Mają wielkość od 1 do 3 mm. Nie wywołują żadnych dodatkowych objawów, nie wiążą się z bólem. Zmiany nie wymagają leczenia i znikają samoistnie w ciągu kilku tygodni. Rzadko utrzymują się jeszcze po 3. miesiącu życia dziecka. Czas ich występowania jest więc inny niż typowy okres wyrzynania się ząbków.
Źródła:
- National Health Service (2022) Baby teething symptoms, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/babys-development/teething/baby-teething-symptoms/.
- Consolini D. M. (2023) Teething, Merck Manual Professional Version, dostęp: https://www.merckmanuals.com/professional/pediatrics/care-of-newborns-and-infants/teething.
- National Health Service (2022) Tips for helping your teething baby, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/babys-development/teething/tips-for-helping-your-teething-baby/.
- National Health Service (2025) Looking after your baby’s teeth, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/babys-development/teething/looking-after-your-babys-teeth/.
- Taylor M., Brizuela M., Raja A. (2023) Oral Candidiasis, National Library of Medicine, StatPearls, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545282/.
- National Health Service (2023) Oral thrush (mouth thrush), dostęp: https://www.nhs.uk/conditions/oral-thrush-mouth-thrush/.
- Diaz de Ortiz L., Mendez M. D. (2023) Palatal and Gingival Cyst of the Newborn, National Library of Medicine, StatPearls, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493177/.