Dzisiaj coraz więcej kobiet z różnych przyczyn odkłada decyzję starania się o dziecko na później. Zwykle związane jest to ze współczesnym trybem życia oraz promocją świadomego macierzyństwa czy stopniowego dojrzewania do pełnienia roli mamy. Jednak czy ciąża po 35. czy 40. roku życia jest bezpieczna dla mamy i dziecka? Jakie są konsekwencje odkładania macierzyństwa na później?
Co znajdziesz w tym artykule:
Dlaczego kobiety decydują się na późne macierzyństwo?
Współczesne kobiety przykładają coraz większą wagę do własnych potrzeb. Zanim zdecydują się na potomstwo, dbają o swoje wykształcenie, rozwój kariery zawodowej, stabilność finansową oraz posiadanie odpowiedniego partnera. Macierzyństwo wiąże się dla nich ze zmianą dotychczasowego stylu życia oraz porzuceniem wielu codziennych przyzwyczajeń, dlatego odkładają je na później. Poza gotowością finansową, kobiety zwracają coraz większą uwagę także na dojrzałość emocjonalną, dzięki której mogą podejmować bardziej świadome decyzje związane z wychowywaniem dziecka.
Jaki jest najlepszy wiek na urodzenie pierwszego dziecka?
Z biologicznego punktu widzenia najlepszym czasem na urodzenie pierwszego dziecka jest wiek między 20. a 30. rokiem życia. W tym czasie organizm kobiety wykazuje się największą płodnością, jest najsilniejszy, najzdrowszy i najbardziej przygotowany na trudy związane z przebiegiem ciąży, a później z opieką nad dzieckiem. Wraz z upływem czasu prawdopodobieństwo naturalnego zajścia w ciążę maleje.
Jakie są wady macierzyństwa po 40. roku życia?
Największą przeszkodą podczas starania się o dziecko po 40. roku życia jest płodność kobiety. Liczba oraz jakość żeńskich komórek rozrodczych jest wtedy znacznie mniejsza niż u 20-latki. Szanse zajścia w ciążę oczywiście wciąż istnieją, jednak wraz z każdą owulacją liczba jajeczek, z którymi urodziła się kobieta, maleje. Poza płodnością kobieta po 40-tce trudniej znosi obciążenia fizyczne związane zwykle z gorszą kondycją organizmu i występującymi chorobami przewlekłymi, takimi jak insulinooporność, cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie tętnicze[1]. Wiele obciążeń może wpływać na przebieg ciąży i zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań. Wraz z wiekiem rośnie szansa na ciążę mnogą, która również wiąże się z powikłaniami – zarówno dla mamy, jak i dla dzieci. Do innych niedogodności późnego macierzyństwa można zaliczyć dłuższy i trudniejszy poród, większe ryzyko poronienia – częstość utraty wczesnych ciąż zdecydowanie zwiększa się u kobiet po 35. roku życia i osiąga 50% u ciężarnych powyżej 40. roku życia[2], urodzenia dziecka z wadami chromosomalnymi (np. z zespołem Downa) czy wystąpienia cukrzycy ciążowej. Medycyna jest jednak na tyle rozwinięta, że także dojrzała kobieta – przy odpowiednim wsparciu medycznym – może zarówno począć, jak i urodzić zdrowe dziecko.
Kobieta już jako dziecko rodzi się z określoną liczbą jajeczek, które powstają podczas życia wewnątrzpłodowego i nie istnieje sposób na zwiększenie ich ilości. Wraz z wiekiem są selekcjonowane, dojrzewają, zostają zapłodnione lub giną. Istnieje hipoteza, że w późniejszym okresie życia w jajnikach znajdują się w zdecydowanej większości oocyty nieprawidłowe, które zostały pominięte przy rekrutacji pęcherzyków do owulacji we wcześniejszych okresach życia[3]. Na ciążę wpływa także wiek ojca. Choć organizm zdrowego mężczyzny stale wytwarza nowe plemniki, wraz z upływem czasu dochodzi do pogorszenia funkcji jąder, parametrów nasienia, a szanse poczęcia zmniejszają się o 3% z każdym rokiem życia mężczyzny[4].
Jakie są zalety macierzyństwa po 40. roku życia?
Kobiety po 40-tce zwykle żyją w stabilnym związku, a budowanie kariery mają za sobą, a zatem są bardziej skłonne do poświęcenia podczas wychowywania dziecka. Poza stabilnością materialną innym pozytywnym aspektem późnego macierzyństwa jest przede wszystkim większe doświadczenie życiowe, a zatem możliwość podejmowania mądrzejszych decyzji dotyczących wychowania i pielęgnacji dziecka.
Jak przygotować się do ciąży i zwiększyć szanse na zajście w ciążę w późnym wieku?
Oprócz wykonania szeregu podstawowych badań, które zleca lekarz, bardzo ważnym elementem podczas planowania ciąży jest wyeliminowanie czynników mogących negatywnie na nią wpłynąć. Stres, nieregularny tryb życia oraz niewłaściwe nawyki żywieniowe sprawiają, że zarówno zapłodnienie, jak i donoszenie ciąży w późnym wieku mogą być utrudnione. Planując macierzyństwo po 40. roku życia, należy koniecznie zwrócić uwagę na sposób odżywiania, aby uzupełnić ewentualne niedobory witamin i składników mineralnych. Niezwykle istotną rolę w zajściu w ciążę odgrywają hormony, a zwłaszcza progesteron, którego niskie wartości przyczyniają się do zaburzeń fazy lutealnej cyklu menstruacyjnego[5]. Na poziom tego hormonu wpływa witamina B6, a także magnez[6]. Dbając o prawidłowy cykl, należy pamiętać o dostarczaniu właściwej ilości cynku, którego niskie stężenie wpływa na zmniejszenie płodności[7]. Przed planowaną ciążą warto zadbać również o obecność w diecie kwasu foliowego, który pozwoli uniknąć problemów z wadami cewy nerwowej[8]. W ciąży wzrasta zapotrzebowanie na żelazo[9], a na przebieg ciąży oraz rozwój dziecka wpływają także kwasy omega 3. Styl życia, dieta i nastawienie to najważniejsze czynniki, które mogą wpłynąć na zajście w ciążę. Planując macierzyństwo, szczególnie w późniejszym wieku, warto skonsultować się z ginekologiem, który może doradzić, jakie badania wykonać, aby zwiększyć szansę na zostanie mamą.
[1]Lisowska, S., Ryzyko związane z ciążą po 35. roku życia, Małopolskie Pielęgniarki i Położne, 6, 12-13, 2013.
[2]G.Bręborowicz; Położnictwo i ginekologia; PZWL; 2010.
[3] Tamże.
[4]Lisowska, S., Ryzyko związane z ciążą po 35. roku życia, Małopolskie Pielęgniarki i Położne, 6, 12-13, 2013.
[5]Hajduk, M. "Wpływ wybranych składników pokarmowych na funkcjonowanie układu rozrodczego u kobiet." Endokr Otył Zab Przem Mat 9.1: 29-33, 2013.
[6]Hajduk, M. "Wpływ wybranych składników pokarmowych na funkcjonowanie układu rozrodczego u kobiet." Endokr Otył Zab Przem Mat 9.1: 29-33, 2013.
[7]Muchacka, R. i Kukla M., „Odżywianie kobiet w czasie ciąży”, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu 42: 61-73, 2017.
[8]Wendolowicz, A., E. Stefańska i Ostrowska L., „Żywienie kobiet w okresie ciąży”, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 20.3, 2014.
[9]Muchacka, R. i Kukla M.,„Odżywianie kobiet w czasie ciąży”, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu 42: 61-73, 2017.