- BebiKlub »
- Akademia Zdrowego Brzuszka »
- Maluch po 1. roku życia »
- Ile wynosi prawidłowa masa ciała u dziecka w wieku 1-3 lata? Czy u dzieci liczy się BMI?
Ile wynosi prawidłowa masa ciała u dziecka w wieku 1-3 lata? Czy u dzieci liczy się BMI?
Dobrze wiemy, że najważniejsze dla Ciebie, jako rodzica, jest to, aby Twoje dziecko prawidłowo się rozwijało, a w przyszłości było silne i zdrowe. Przyrost masy ciała oraz BMI dziecka to istotne wskaźniki jego harmonijnego rozwoju w pierwszych latach życia. Zarówno masa, jak i wysokość ciała powinny być monitorowane już od narodzin – na początku przez lekarza, a później przez rodziców i lekarza pediatrę. Dowiedz się, co wpływa na rozwój dziecka i jak obliczyć jego BMI.
Czy masa ciała mojego dziecka jest prawidłowa?
Choć nie ma złotego wzorca, który wskazywałby idealną masę ciała dziecka, istnieje pewien standard jej proporcjonalnego przyrostu. Zadaniem opiekunów i pediatry jest kontrolowanie oraz systematyczne sprawdzanie, czy masa ciała malucha mieści się w tym standardzie.
Co wpływa na wahania masy ciała dziecka?
Czasem zdarza się, że masa ciała malucha stoi w miejscu. Mamo, bądź spokojna! Przybieranie na masie ciała zależy od wielu czynników – skoków rozwojowych, infekcji, ząbkowania czy aktywności fizycznej dziecka. Nie warto martwić się na zapas, jeśli przez pewien czas masa ciała dziecka się nie zmienia. W razie wątpliwości zawsze możesz skontaktować się z pediatrą, który opiekuje się dzieckiem.
Jak właściwie ocenić masę ciała dziecka?
Przy ocenie prawidłowej masy ciała należy wziąć pod uwagę:
- urodzeniową masę ciała dziecka,
- jego wiek,
- płeć,
- obecną masę ciała,
- wysokość ciała.
Masę i wysokość ciała dziecka interpretuje się za pomocą siatek centylowych. Warto jednak pamiętać, że każdy maluch rozwija się w swoim tempie, a oceną przyrostu masy ciała i indywidualnej krzywej wzrastania zajmuje się lekarz pediatra. Jeśli faktyczna masa ciała dziecka daje Ci powody do zmartwień (np. stoi w miejscu lub obserwujesz jej spadek), poproś o konsultacje lekarza pediatrę.
Siatki centylowe – co warto o nich wiedzieć?
Aby ustalić, czy masa i wysokość ciała dziecka są prawidłowe, pediatrzy wykorzystują siatki centylowe. W Polsce najczęściej korzysta się z siatek centylowych WHO oraz siatek OLA/OLAF. To specjalne wykresy, na których na osi poziomej zaznacza się wiek dziecka, a na osi pionowej – jego masę (lub inne parametry, np. wysokość ciała, obwód głowy) i uzyskuje się informację, na którym centylu znajduje się dziecko. Dzięki temu lekarz może ocenić, czy rozwój Twojego dziecka przebiega prawidłowo, jak wypada na tle rówieśników i jak wygląda jego indywidualna krzywa wzrastania¹.
¹zajewska H., Horvath A. i wsp. Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017.
Jak odczytać wyniki na podstawie siatek centylowych i kiedy należy je skonsultować z lekarzem?²
Przede wszystkim należy pamiętać, że nie ocenia się odrębnie wyników pomiarów na siatce centylowej, np. sprawdzając samą masę ciała dziecka. Należy mieć na uwadze, że w analizie pomiarów bierze się pod uwagę wiele czynników – m.in. jakie wyniki na siatkach centylowych osiągało dziecko w chwili narodzin, czy ciąża była „donoszona”, jak wyniki kształtowały się w od narodzin do chwili obecnej – dlatego interpretacją indywidualnej krzywej wzrastania dziecka zawsze zajmuje się lekarz pediatra.
Należy również pamiętać, że siatki centylowe różnią się ze względu na płeć (inne są dla chłopców i inne dla dziewczynek) oraz w przypadku wcześniaków są specjalne siatki centylowe.
W siatkach centylowych za normę uznaje się stan, gdy wartość danego parametru znajduje się pomiędzy 3. a 97. centylem. Wyniki, które są wyższe (czyli powyżej 97. centyla) bądź niższe (czyli poniżej 3. centyla), wymagają konsultacji z lekarzem.
Ponadto w siatkach centylowych jest również tzw. „szeroka norma” i wyniki między 3. a 10. centylem oraz 90. a 97. centylem również wymagają bacznej obserwacji i należy skonsultować je z pediatrą.
Odstępstwa od normy zazwyczaj wskazują na zaburzenia wzrastania, np. osiągniecie masy ciała poniżej 3. centyla świadczy o niedowadze, zaś osiągnięcie masy ciała powyżej 97. centyla – o otyłości.
Jednocześnie pamiętajmy, że w ocenie krzywej wzrastania bierze się pod uwagę wiele czynników, dlatego każdy wzbudzający niepokój wynik należy skonsultować z lekarzem pediatrą.
Więcej na temat czytania siatek centylowych dowiesz się z artykułu.
²Szajewska H., Horvath A. i wsp. Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017.
Czy BMI jest dobrym wskaźnikiem do pomiaru masy ciała dziecka?
W oparciu o siatki centylowe pediatra może wyliczyć także BMI, czyli Body Mass Index. To wskaźnik, który określa prawidłową proporcję masy ciała w stosunku do wzrostu. Oblicza się go tak samo jak u osób dorosłych, ale do interpretacji wskaźnika BMI u dzieci wykorzystywane są siatki centylowe. Są one odpowiednie dla płci dziecka (osobne dla chłopców i osobne dla dziewczynek).
Jak obliczyć BMI dziecka?
BMI można obliczyć w łatwy sposób, dzieląc masę ciała dziecka wyrażoną w kilogramach przez wzrost wyrażony w metrach, podniesiony do kwadratu.
- Należy pomnożyć jej wzrost (podnieść do kwadratu), czyli 0,9 m x 0,9 m = 0,81,
- następnie masę ciała dziecka (czyli 13 kg) należy podzielić przez uzyskany wcześniej wynik, czyli: 0,81/13 = 16,05.
- Otrzymany wynik jest wartością wskaźnika, czyli w tym przypadku BMI = 16,05.
Do oceny wyniku BMI służą oddzielne siatki centylowe. Należy pamiętać, że wynik wartości BMI powinien być zinterpretowany w oparciu o inne siatki centylowe, które – oprócz wskaźnika ciała BMI – biorą pod uwagę wysokość ciała, obwód głowy, płeć oraz wiek dziecka³.
³Szajewska H., Horvath A. i wsp. Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017.
Kalkulator BMI
Ułatwieniem dla rodziców w obliczeniu BMI jest wykorzystanie specjalnego kalkulatora, który sprawdza odpowiedni centyl dla wieku dziecka. Rodzice powinni jednak takie narzędzie traktować tylko jako wskazówkę – zawsze najlepszym źródłem informacji na temat prawidłowego rozwoju dziecka jest pediatra, który udzieli wszelkich informacji lub pomocy w interpretacji wyniku.
Wskaźnik BMI u dzieci – normy
W przypadku wskaźnika BMI obowiązują normy jak przy wszystkich siatkach centylowych, czyli:
- za normę uznaję się wartości pomiędzy 3. a 97. centylem (tzw. szeroka norma),
- albo wyniki między 10. centylem oraz 90. centylem (tzw. wąska norma).
W obu przypadkach, jeśli wynik wykracza poza normę, należy skonsultować go z lekarzem pediatrą⁴.
Prawidłowe żywienie – kluczem w utrzymaniu właściwej masy ciała dziecka
Wskaźnik BMI i siatki centylowe to narzędzia, które pomogą Ci zorientować się, czy dieta i styl życia Twojego dziecka są właściwe. Sposób żywienia w okresie 1000 pierwszych dni życia odgrywa kluczową rolę w prawidłowym rozwoju młodego organizmu. Mamo, pamiętaj, że maluchy w tym okresie mają wyjątkowe potrzeby żywieniowe. Dieta rocznego dziecka wciąż powinna różnić się od jadłospisu rodziców i starszego rodzeństwa.
Podawaj swojemu dziecku posiłki odpowiedniej jakości oraz dopasowane do jego aktualnych potrzeb. Prawidłowe żywienie to ogromne wsparcie w osiąganiu prawidłowego tempa przyrostu masy ciała i wzrastania dziecka.
Zarówno niemowlę, jak i dziecko w wieku 1-3 lata ze względu na małą pojemność żołądka powinno otrzymywać indywidualnie dostosowane ilości pokarmu. Oprócz odpowiednich porcji, warto pamiętać, aby dieta dziecka była urozmaicona i uwzględniała produkty z różnych grup. Poza mlekiem i produktami mlecznymi w codziennym jadłospisie powinny znaleźć się zboża, warzywa i owoce, wartościowe tłuszcze oraz produkty białkowe – mięso, ryby i jaja.
Więcej o diecie dziecka po 1. roku życia przeczytasz w sekcji Żywienie Juniora.
⁴Szajewska H., Horvath A. i wsp. Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017.
Odkryj ważne składniki odżywcze dla prawidłowego rozwoju Twojego Juniora!
Po 1-wszym roku życia dziecko aktywnie odkrywa świat i wciąż intensywnie się rozwija. Dlatego jego zapotrzebowanie na składniki odżywcze jest dużo wyższe niż u dorosłego¹. Mały brzuszek potrzebuje aż 6x więcej witaminy D i 4x więcej wapnia i żelaza niż Ty²! Dowiedz się, dlaczego aż tyle i jak zmieścić tak wiele w tak małym brzuszku.
¹ w przeliczeniu na kg masy ciała
²przeliczeniu na kilogram masy ciała zgodnie z: Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod red. M.Jarosz i in. NIZP-PZH, 2020
Pytanie 1 z 6
Encyklopedia Zdrowego Brzuszka
Unikalny leksykon, dzięki któremu żadne hasło związane z brzuszkiem nie będzie już stanowiło dla Ciebie tajemnicy.
Poznaj Encyklopedię
1000 pierwszych dni to okres intensywnego rozwoju Twojego maluszka. W tym czasie intensywnie rozwija się i dojrzewa również jego układ pokarmowy.. Dlatego Bebiko Junior NUTRIflor Expert ma formuły dopasowane do potrzeb małego brzuszka na danym etapie rozwoju:
Poznaj produkty Bebiko Junior
Powyżej 1. roku życia
