Specjaliści podkreślają, że zabawa ma ogromne znaczenie w rozwoju dziecka. Wpływa na rozwój fizyczny, psychiczny, emocjonalny, umysłowy i społeczny. Najlepsza zabawa to ta w grupie, jednak każdy rodzic czy opiekun potrzebuje czasem chwili dla siebie. To między innymi właśnie dlatego warto nauczyć dziecko zabawy samodzielnej. Nie jest to jednak łatwa sztuka. Jak zachęcać do tego malucha?
Co znajdziesz w tym artykule:
Zabawa jest formą aktywności uważaną za wszechstronną i zastępującą dzieciom różne czynności wykonywane przez ludzi dorosłych, tj. uczenie się, pracę i działalność społeczną[1]. Dzieci z reguły chętnie bawią się z rówieśnikami. Dzięki temu socjalizują się i rozwijają swoje umiejętności społeczne, a także emocje. Uczą się empatii, wrażliwości, asertywności i stanowczości. Dzieci chętnie uczestniczą w zabawach prowadzonych przez rodziców czy opiekunów. Dopóki osoba dorosła prowadzi i animuje zajęcia, dziecko pozostaje zainteresowane. Kiedy jednak opiekun zostawia malucha, aby ten bawił się samodzielnie, czasem okazuje się to niemożliwe. Niektóre dzieci podążają za dorosłymi i nie chcą lub nie potrafią bawić się pozostawione samemu sobie. Warto przy tym pamiętać, że sposób zabawy powinien być dostosowany do wieku dziecka – najczęściej to najprostsze czynności czy zabawki są najbardziej lubiane przez malucha i dają mu dużo możliwości do rozwoju wyobraźni.
Samodzielna zabawa. Co daje?
Podczas samodzielnej zabawy dziecko bez obaw okazuje emocje, ćwiczy wyobraźnię i czuje radość z odkrywania samego siebie. To rozwija kreatywność. Gdy maluch planuje i wciela w życie swoje pomysły, wzmacnia się również jego pewność siebie, umiejętność skupiania uwagi, a także wytrwałość w rozwiązywaniu problemów. Samodzielna zabawa ma więc dla dziecka ogromne walory poznawcze. Maluch odkrywa swoje nowe umiejętności i możliwości, które podsuwa mu wyobraźnia. Uczy się także samodzielności – jeśli jego rozwiązania znajdą aprobatę u obserwującego rodzica, dziecko może chętniej próbować rozwiązywać trudności po swojemu. To cenne umiejętności, dzięki którym w przyszłości łatwiej mu będzie odnaleźć się w zupełnie nowych miejscach i sytuacjach.
Jak zachęcić do samodzielnej zabawy?
Trzeba mieć świadomość, że dziecko nie zacznie bawić się samo z dnia na dzień. Można jednak wesprzeć malucha w tym procesie, nie przyspieszając go zanadto. Od czego zacząć? Na początek warto próbować oddawać stery w ręce dziecka. Chodzi o to, aby powoli, ale skutecznie przekazywać dziecku prowadzenie zabawy, pozwalać mu wymyślać kolejne jej etapy. Zamiast poszukiwać kolejnych pomysłów na to, jak zabawić dziecko, warto wesprzeć je w wymyślaniu swoich zabaw. Maluchowi może się to nie spodobać, bowiem do tej pory to rodzic prowadził gry i objaśniał, co należy w nich robić. Warto jednak zachęcić dziecko, tłumacząc, że dziś bardzo chcemy bawić się tak, jak ono to sobie wyobraża. Należy pamiętać, aby w trakcie zabawy zostawiać dziecko choć na kilka sekund samo, informując je przy tym, że rodzic zaraz wróci. Wystarczy wyjść na chwilę do kuchni po napój, do toalety czy drugiego pokoju. Dopiero kiedy dziecko nie będzie miało oporów przed pozostaniem w innym pomieszczeniu, rodzic czas swojej nieobecności może nieco wydłużać. Ważną kwestią jest także to, aby nie poprawiać dziecka cały czas. Nie trzeba wokół niego ciągle sprzątać, np. jeśli maluch rysował i ubrudził przy tym stolik. Rodzic powinien docenić fakt, że dziecko coś tworzy i stara się robić to samodzielnie. Ciągła kontrola i pilnowanie każdego ruchu nie ułatwią nauczenia malucha samodzielnej zabawy. Samodzielność pobudza także czytanie. Dzieci, którym opiekunowie czytają, same chętniej sięgają po ulubione książeczki, a następnie otwierają je i opowiadają to, co pamiętają. Pochłaniaczem dziecięcej uwagi są także wszelkie zabawy sensoryczne. Przelewanie wody, zabawy ciastoliną czy piaskiem kinetycznym.
Nie od dziś wiadomo, że dzieci bawią się, naśladując dorosłych. Warto przemyśleć zatem dobór zabawek i raz na jakiś czas je wymieniać, aby maluch nie miał okazji się znudzić. Zabawy dla trzylatka czy dwulatka mogą polegać na naśladowaniu tego, co robią dorośli. Dlatego warto pomyśleć o minikuchni, sklepie, owocach i sztućcach, małym zestawie majsterkowicza czy zestawie do sprzątania.
Zaufaj!
Warto pamiętać o zaufaniu do dziecka i cierpliwości. Odrobina bałaganu nie oznacza, że dziecko zawsze już będzie bałaganiło. Dwu-, trzy- czy nawet pięciolatek, który ma szansę rozwijać swoją kreatywność, może ogromnie zaskoczyć swoich rodziców!
[1]W. Okoń, Zabawa a rzeczywistość, Warszawa, 1987, s. 5.