Plamienie implantacyjne może wystąpić w momencie, gdy zarodek zagnieżdża się w macicy – bywa więc traktowane jako jeden z objawów wczesnej ciąży. Nie pojawia się jednak u każdej kobiety i nie zawsze łatwo odróżnić je od miesiączki. Czym zatem dokładnie jest, o czym mówi, ile trwa i czy jest groźne? Sprawdź, co warto wiedzieć o plamieniu implantacyjnym i świadomie podejdź do starań o dziecko!
Co znajdziesz w tym artykule:
Plamienie implantacyjne – czym jest?
Dla wielu kobiet jakiekolwiek plamienie od razu kojarzy się z miesiączką. W przypadku plamienia implantacyjnego (określanego też krwawieniem implantacyjnym) jest to o tyle mylące, że często zdarza się właśnie w momencie oczekiwanej menstruacji. Potrafi to wywołać spore emocje, zwłaszcza w czasie przedłużających się starań o dziecko, gdy nawet najmniejszy objaw może budzić niepokój i zabierać nadzieję na sukces. Na szczęście w tym przypadku zwykle tak nie jest!
Plamienie implantacyjne bywa bowiem jednym z objawów wczesnej ciąży. Dochodzi do niego w momencie zagnieżdżania się zarodka w błonie śluzowej macicy (endometrium). Nie jest to nic niepokojącego i nie należy traktować tego symptomu jako zwiastunua problemów. Tym bardziej, że nie dotyczy to wszystkich kobiet – plamienie implantacyjne pojawia się u około 25-30 proc. przyszłych mam.
Czym dokładnie jest zarodek?
Chcąc zrozumieć cały ten proces, warto wiedzieć, na czym w ogóle polega zagnieżdżanie się (inaczej implantacja) zarodka. Większość osób skupia się bowiem na samym zapłodnieniu, jednak połączenie plemnika z komórką jajową to dopiero początek zmian . Zygota (czyli komórka powstała w wyniku połączenia gamety męskiej i żeńskiej) przedostaje się z jajowodu, w którym dochodzi o zapłodnienia, do macicy. W tym czasie zachodzą w niej liczne przemiany - podziały komórkowe, w wyniku których powstaje blastocysta. To właśnie jej zewnętrzna warstwa odpowiada za zagnieżdżenie się zarodka w ścianie macicy, zaś z warstwy wewnętrznej powstają m.in. tkanki zarodka.
Jest to niezwykle istotny etap, ponieważ odpowiednie połączenie komórek zarodka z endometrium jest niezbędne, by ciąża mogła się dalej rozwijać (konieczne jest prawidłowe połączenie obu struktur , co pozwala zarodkowi czerpać z organizmu matki substancje potrzebne do wzrostu).
Receptywność endometrium – co to jest?
Co równie istotne, sam prawidłowo rozwijający się zarodek to jedno, drugim punktem jest gotowość endometrium na jego przyjęcie. Inaczej nazywa się ją receptywnością endometrium, która zwykle najwyższa jest w 19-21 dniu cyklu. Ten czas określa się także jako „okienko implantacyjne” i obserwuje się wtedy m.in. zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych w błonie śluzowej macicy oraz napływ komórek układu immunologicznego. Endometrium jest wtedy silnie przekrwione i może osiągać grubość 10 mm, co jest skutkiem wzrostu stężeń progesteronu i estrogenu (warto przy tym podkreślić, że hormony steroidowe odgrywają ważną rolę w aktywacji implantacji blastocysty). Tak przygotowaną do przyjęcia zarodka błonę śluzową macicy określa się jako tzw. doczesną.
Biorąc pod uwagę powyższe informacje, łatwo się domyślić, że jakakolwiek ingerencja w dość mocno ukrwioną tkankę, może skończyć się uszkodzeniem któregoś z naczynek czy nawet większych naczyń krwionośnych, czego wynikiem jest właśnie krwawienie.
Krwawienie implantacyjne – kiedy występuje?
Zanim dojdzie do implantacji zarodka, mija co najmniej kilka dni. Tylko przez jajowód zarodek przemieszcza się przez około 2-3 dni. Samo zagnieżdżenie ma zaś miejsce między 6. a 12. dniem po zapłodnieniu. To właśnie wtedy może wystąpić plamienie implantacyjne.
Jak łatwo policzyć, jeśli plamienie pojawi się bliżej 12. dnia od połączenia gamety żeńskiej i męskiej, jest to termin bliski pierwszego dnia kolejnego cyklu, czyli rozpoczęcia krwawienia menstruacyjnego. Stąd też zdarza się, że oba te stany są mylone, zwłaszcza jeśli u danej kobiety występują bardzo skąpe miesiączki lub poprzedzone są plamieniem. Na co zatem zwrócić uwagę, chcąc odróżnić krwawienie implantacyjne od menstruacyjnego i jaka jest jego charakterystyka?
Ile trwa plamienie implantacyjne?
Czasami jest to zaledwie kilka godzin, w innym przypadku – kilka dni (maksymalnie 2-3). W tym czasie warto odpuścić współżycie oraz nie przeciążać organizmu intensywnymi ćwiczeniami, zwłaszcza podnoszeniem ciężarów.
Jak wygląda plamienie implantacyjne?
Zwykle jest bardzo niewielkie, nieraz widzi się tylko lekkie zabarwienie śluzu czy wręcz delikatne plamki na papierze toaletowym podczas wizyty w toalecie . Może też jednak wystąpić nieco większe krwawienie, choć nie będzie to taka ilość, by konieczna była podpaska czy tampon. W jego trakcie nie pojawiają się także skrzepy, które zdarzają się podczas miesiączki. Zwykle krwawienie implantacyjne na też dość rzadką, nieulegającą zmianie konsystencję. Co więcej, plamieniu implantacyjnemu mogą towarzyszyć delikatne skurcze odczuwane w podbrzuszu (zwykle są jednak rzadkie i krótkotrwałe).
Jaki kolor ma plamienie implantacyjne?
W większości przypadków można zaobserwować jasnoróżowe plamienie lub brunatne. . Wiele zależy od poziomu progesteronu w organizmie kobiety – jeśli jest go zbyt mało, wtedy kolor plamienia implantacyjnego staje się bliższy brązowemu.
Jak odróżnić plamienie implantacyjne od miesiączki?
Co najważniejsze, plamieniu implantacyjnemu nie towarzyszą objawy, które nieraz pojawiają się w okresie około menstruacji – silny ból brzucha, bolesność w dole pleców, wahania nastrojów, obrzęki itp. Zazwyczaj jest też krótsze niż miesiączka. Co jednak istotne, mogą pojawić się takie symptomy, jak: tkliwość piersi, nudności czy nawet wymioty. Te faktycznie mogą być mylone z miesiączką, zwłaszcza jeśli dana kobieta zwykle doświadcza ich w tym momencie cyklu.
O czym jeszcze może świadczyć plamienie?
Warto również pamiętać, że przyczyny plamienia mogą być zupełnie inne. Tego typu symptom może towarzyszyć np. poronieniu, ciąży ektopowej (czyli pozamacicznej), endometriozie, infekcjom intymnym czy polipom endometrium lub szyjki macicy. Jeśli zatem nie jest to miesiączka i plamienie budzi jakiekolwiek wątpliwości – np. trwa zbyt długo czy jest bardzo intensywne – wskazana jest konsultacja z lekarzem. Spokojnie, nie musi to świadczyć o niczym poważnym, lecz na pewno warto poddać się dokładniejszej obserwacji.
Kiedy po plamieniu implantacyjnym warto wykonać test ciążowy?
Czy plamienie implantacyjne może być sygnałem do wykonania testu ciążowego? Jeśli kobieta podejrzewa, że jest w ciąży, jak najbardziej może wykonać w tym czasie test. Jako że plamienie pojawia się między 6. a 12. dniem po zapłodnieniu, przeprowadzenie domowego testu może dać wiarygodny wynik.
Test ciążowy wyłapuje bowiem określony poziom hormonu ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (beta hCG). Jest on wytwarzany przez kosmówkę , która formuje się w momencie zagnieżdżenia się zarodka w macicy. W początkowym etapie ciąży poziom beta hCG szybko wzrasta, podwajając swoje stężenie zaledwie w ciągu 48-72 godzin. Współczesne testy wykazują bardzo dużą czułość i mogą wyłapać obecność beta hCG w moczu w momencie, gdy przekracza zaledwie 10 mlU/ml. Wskazuje się, że taką wartość można zbadać już w 6. dobie po zapłodnieniu, co zbiega się z okresem wystąpienia plamienia implantacyjnego.
Generalnie jednak test ciążowy poleca się wykonać w dniu spodziewanej miesiączki (można wtedy uzyskać nawet 99 proc. dokładności). Jeśli wynik będzie pozytywny, można też wykonać pomiar beta hCG z krwi (pobranie krwi w laboratorium) . Tego typu badanie pokaże dokładny poziom opisywanego tu hormonu, co też ułatwi wyliczenie orientacyjne wieku ciąży. Obserwacja wzrostu beta hCG jest też dobrym wyznacznikiem prawidłowego rozwoju płodu – jeśli wzrasta zbyt szybko lub zbyt wolno, może oznaczać pewne nieprawidłowości - mimo to rutynowy monitoring jego poziomu nie jest konieczny. Co ważne, gdy test wyjdzie pozytywny, należy też umówić się na wizytę do lekarza ginekologa, który ostatecznie potwierdzi ciążę i doradzi, jak można w tym czasie dodatkowo o siebie zadbać – by był to czas pełen spokoju oraz zdrowia!
Źródła:
Głodek, A., Kubiczak, M., Urbaniak, P., Walkowiak, G., Nowak-Martwitz, W., Jankowska, A., Ludzka gonadotropina kosmówkowa – znany hormon o nieznanych funkcjach, Ginekologia Polska 2012, 83, 766-771
Hendriks E, MacNaughton H, MacKenzie MC. First Trimester Bleeding: Evaluation and Management. Am Fam Physician. 2019 Feb 1;99(3):166-174. PMID: 30702252.
Macura B, Szczepanik M, Sura P, Śliwa L. Rola markerów immunologicznych w ocenie właściwości implantacyjnych endometrium macicy – implikacje kliniczne. Med. Og Nauk Zdr. 2017; 23(2): 143–147. doi: 10.26444/monz/75293
Bukowska, D., Kempisty, B., Ciesiółka, S., Piotrowska, H., Antosik, P., Jaśkowski, J. M., Nowicki, M., Rola hormonów oraz czynników wzrostowych w implantacji zarodka u ssaków, Med. Weter. 2014, 70(3)
Ashary N, Tiwari A, Modi D. Embryo Implantation: War in Times of Love. Endocrinology. 2018 Feb 1;159(2):1188-1198. doi: 10.1210/en.2017-03082. PMID: 29319820.
Snell, B.J. (2009), Assessment and Management of Bleeding in the First Trimester of Pregnancy. Journal of Midwifery & Women's Health, 54: 483-491.